فقر و متغیرهای مربوط به آن از‌جمله متغیرهای مهم اقتصادی هستند که نه‌تنها ابعاد اقتصادی، بلکه ابعاد اجتماعی آن نیز دارای اهمیت بسیاری است. بررسی وضعیت فقر و در کنار آن توزیع درآمد همانند هر متغیر اقتصادی دیگر دارای اهمیت بوده و سیاستگذار با به‌دست آوردن اطلاعات کافی در‌خصوص آن، باید در جهت سیاستگذاری مناسب گام بردارد.
آنچه موضوع فقر را با اهمیت‌تر از برخی متغیرهای اقتصادی می‌سازد، ابعاد اجتماعی آن است. افزایش نرخ فقر و یا حتی بدتر شدن وضعیت توزیع درآمد (در شرایطی که نرخ فقر با افزایش مواجه نبوده) موجب افزایش نارضایتی اجتماعی شود. از‌این‌‌روست که پرداختن به موضوع فقر و توزیع درآمد از اهمیت بالایی برخوردار است.
بنابراین گزارش ایران از‌جمله کشورهایی است که به لحاظ نرخ فقر وضعیت مناسب‌تری نسبت به برخی کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه‌یافته با نرخ‌های فقر مطلق 30 تا 40 درصد دارد، اما همچنان موضوع فقر مطلق در آن مطرح است. بر‌اساس برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، نرخ فقر در سال 1396 به‌طور متوسط در کل کشور 16 درصد بوده است که هرچند نسبت به برخی کشورهای در حال توسعه در وضعیت بهتری قرار دارد، اما نیازمند آن است که به دلایل ایجاد فقر و همچنین راهکارهای قانونی برای کاهش فقر پرداخته شود.
این گزارش در تشریح دلایل فقر نظام‌یافته در کشور به مواردی همچون عدم توجه به فراگیری رشد اقتصادی، پایین بودن تحرک درآمدی در دهک‌های پایین درآمدی، وجود شاغلین با درآمد پایین، عدم توجه به کیفیت آموزش‌های رسمی و غیررسمی، ضعف در مکانیزم‌های نظارت و ارزیابی اثر‌بخشی در طرح‌های حمایتی و اشتغالزایی و .... اشاره کرده است.
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی