مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود از تحولات کشوری بازار ملک شامل تحولات بازار معاملات خرید و فروش زمین، مسکن و اجاره، رتبه جدید استان‌ها به لحاظ سطح تورم مسکن را اعلام کرد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، براساس اطلاعات ارائه شده در این گزارش که منعکس‌کننده تحولات کشوری بازار مسکن در سه ماهه سوم سال جاری-پاییز ۹۷-است، ۱۰ استان در فهرست استان‌های با بیشترین سطح تورم مسکن در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، قرار گرفته‌اند. پاییز امسال، متوسط قیمت فروش هر مترمربع واحد مسکونی معامله شده در بازار کشوری مسکن به ۲ میلیون و ۶۲۳ هزار تومان رسید. تابستان امسال برای اولین بار میانگین قیمت هر مربع واحد مسکونی در کشور با عبور از مرز ۲ میلیون تومان رکورد تازه‌ای را ثبت کرد. متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در فصل پاییز اما با پیشروی از این رکورد جدید، نسبت به فصل قبل-تابستان ۹۷-معادل ۸/ ۱۷ درصد و در مقایسه با فصل مشابه سال قبل -پاییز ۹۶- با رشد ۳/ ۶۰ درصدی همراه شد.طی سه ماه‌سوم سال جاری، همزمان با افزایش سرعت رشد قیمت در بازارمسکن کشور، شیب رشد فصلی و نقطه‌ای قیمت مسکن نیز در مقایسه با یک فصل قبل و فصل مشابه سال قبل افزایش یافت. در واقع سرعت رشد قیمت مسکن باتوجه به آمارهای رسمی نشان می‌دهد استان‌هایی که ۶ کلان‌شهر کشور در آن واقع شده‌اند در فهرست پررشدترین استان‌ها به لحاظ تحولات قیمت مسکن در پاییز امسال قرار گرفته‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد استان‌های تهران، البرز، فارس، اصفهان، خوزستان، هرمزگان، مازندران، خراسان رضوی، مرکزی و بوشهر ۱۰ استانی هستند که سرعت رشد قیمت مسکن در آنها طی پاییز امسال در مقایسه با پاییز سال گذشته بیشتر از سایر استان‌های کشور بوده است؛ میانگین قیمت مسکن در شهر تهران پاییز امسال در مقایسه با پاییز سال قبل ۲/ ۸۰ درصد افزایش یافت که در فهرست ۱۰ استان اول کشور به لحاظ تورم مسکن در رتبه اول قرار دارد؛ بعد از استان تهران، استان البرز با رشد ۴/ ۴۴ درصدی، فارس ۱/ ۴۳ درصدی، اصفهان ۶/ ۳۹ درصدی، خوزستان ۶/ ۳۸ درصدی و هرمزگان با رشد ۹/ ۳۷ درصدی به ترتیب در رتبه‌های بعدی بالاترین سطح تورم مسکن در فصل پاییز قرار گرفته‌اند. در ادامه این فهرست به ترتیب استان‌های مازندران با تورم ۸/ ۳۵ درصدی،خراسان رضوی ۱/ ۳۵ درصدی، مرکزی ۳/ ۳۴ درصدی و بوشهر با تورم ۵/ ۳۱ درصدی قرار دارند.

آمارهای رسمی همچنین رتبه پرمعامله‌ترین استان‌های کشور به لحاظ تعداد خرید واحدهای مسکونی را نشان می‌دهد؛ بر این اساس، ۶ استان کشور که از این تعداد ۲ استان در شمال کشور و سه استان در جنوب کشور قرار دارند در ردیف ۶ استان اول به لحاظ بیشترین میزان رشد حجم معاملات خرید وفروش واحدهای مسکونی قرار گرفته‌اند. پاییز امسال بیشترین رشد خرید و فروشواحدهای مسکونی نسبت به پاییز سال گذشته، به ترتیب در استان‌های هرمزگان با رشد ۵/ ۶۳ درصدی، مازندران ۳۷ درصدی، خوزستان ۷/ ۳۵ درصدی، فارس ۱/ ۳۵ درصدی، البرز ۷/ ۳۴ درصدی و گیلان با رشد ۴/ ۳۳ درصدی به ثبت رسید. این موضوع نشان می‌دهد رونق معاملات مسکن که از فصل تابستان در بازار معاملات کشوری مسکن آغاز شده بود در فصل پاییز نیز همچنان در این استان‌ها حفظ شده و ادامه داشته است. در شرایطی که تعداد معاملات خرید مسکن در عمده استان‌های کشور تحت‌تاثیر افزایش محسوس سطح قیمت‌ها کاهش یافته است، سرعت رشد حجم معاملات خرید واحدهای مسکونی در این استا‌ن‌ها از یکسو همچنان قابل‌توجه و از سوی دیگر در مقایسه با سایر استان‌ها بیشتر است.

پاییز امسال، تعداد معاملات خرید وفروش مسکن در کشور در مقایسه با پاییز سال گذشته ۳/ ۱۱ درصد و در مقایسه با تابستان ۹۷-یک فصل قبل-۳/ ۲۹ درصد کاهش یافت.در این فصل، بیشترین میزان افت تعداد معاملات خرید مسکن در مقایسه با مدت مشابه سال قبل-پاییز ۹۶- در استان ایلام معادل کاهش ۹/ ۷۳ درصدی، سمنان افت ۹/ ۴۷ درصدی، کهکیلویه وبویر احمد ریزش ۲/ ۴۷ درصدی، تهران کاهش ۴۰ درصدی و لرستان افت ۷/ ۳۲ درصدی به ثبت رسید. آمارهای رسمی نشان می‌دهد میانگین مساحت واحدهای مسکونی معامله شده در بازار مسکن کشور طی سه ماه‌ سوم سال جاری ۱۰۷ مترمربع با عمربنای ۱۱ سال بوده است. در این میان بیشترین سهم از معاملات مسکن کل کشور در میان استان‌های مختلف مختص استان تهران بوده است. پاییز امسال ۸/ ۳۴ درصد از حجم کل معاملات کشوری مسکن در استان تهران به ثبت رسیده است؛ همچنین سهم استان تهران از کل معاملات خرید وفروش زمین واملاک مسکونی کلنگی در این فصل، ۹ درصد بوده است.سهم استان تهران از کل قراردادهای اجاره مسکن ثبت شده در پاییز سال جاری نیز در گزارش مرکز آمار معادل ۷/ ۳۹ درصد گزارش شده است.

در حالی‌که تابستان امسال تعداد معاملات خرید وفروش زمین ومسکن  در کشور به میزان محسوسی افزایش یافت اما افزایش شیب رشد قیمت مسکن در پاییز امسال منجر به بروز اثر دو‌جانبه بر رفتار متقاضیان خرید املاک مسکونی اعم از واحد‌های مسکونی، زمین و املاک کلنگی شد؛ افزایش سرعت رشد قیمت مسکن در سایر استان‌ها به تبعیت از جهش قیمتی مسکن شهر تهران در سال جاری، پاییز امسال خود را در شکل یک تغییر رفتار عمده در سمت تقاضای خرید واحدهای مسکونی و همچنین سازندگان، به‌عنوان خریداران املاک کلنگی و زمین‌های قابل ساخت نشان داد. تحت‌تاثیر سرایت جهش قیمتی بازار املاک مسکونی (آپارتمان، املاک کلنگی و زمین‌های مسکونی) پایتخت به بازار مسکن عمده استان‌های کشور در پاییز امسال، رونق ایجاد شده در بازار معاملات تابستانی خرید و فروش زمین و واحدهای مسکونی متوقف شد.

آمارهای ارائه شده درخصوص تحولات بازار مسکن استان‌های کشور نشان می‌دهد در حالی‌که تابستان امسال بازار معاملات زمین و واحدهای مسکونی در کشور روندی رو به رشد به خود گرفته بود اما پاییز امسال تعداد معاملات زمین، املاک مسکونی کلنگی و واحدهای مسکونی نسبت به فصل تابستان کاهش یافت؛ پاییز امسال در حالی تعداد معاملات خرید واحدهای مسکونی در استان‌های کشور حدود ۳۰ درصد نسبت به تابستان-یک فصل قبل-ریزش کرد که حجم معاملات خرید زمین واملاک مسکونی کلنگی از سوی سازنده‌ها نیز در همین بازه زمانی ۶/ ۰ درصد کاهش یافت.

در واقع در بازار پاییزی معاملات زمین و املاک مسکونی کلنگی شرایطی متفاوت با آنچه یک فصل قبل در این بازار تجربه شد، قابل مشاهده است؛ در حالی‌که حجم معاملات خرید وفروش زمین واملاک کلنگی تابستان امسال در مقایسه با بهار ۹۷ و تابستان سال گذشته به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته بود(رشد فصلی ۱۱ درصدی و افزایش ۴۲ درصدی تعداد معاملات خرید زمین و املاک کلنگی در مقایسه با تابستان سال قبل)، افزایش قابل‌توجه سطح قیمت‌ها در پاییز منجر به افت تعداد معاملات خرید زمین واملاک کلنگی شد؛ پاییز امسال تعداد معاملات خرید و فروش زمین و املاک مسکونی کلنگی از سوی سازندگان در کل کشور به دلیل رشد قابل‌توجه سطح قیمت‌ها، نسبت به تابستان امسال ۶/ ۰ درصد کاهش یافت؛ میانگین قیمت هر مترمربع زمین و واحدهای مسکونی کلنگی در شهرهای کشور پاییز امسال در حالی به ۲ میلیون و۱۰۰ هزار تومان رسید که این سطح قیمتی در مقایسه با میانگین قیمت هر مترمربع زمین و املاک مسکونی کلنگی در یک فصل قبل ۶/ ۲۱ درصد و در مقایسه با پاییز سال قبل ۳/ ۷۹ درصد رشد کرد.با این حال، آمارهای رسمی از افزایش ۴۰ درصدی تعداد معاملات خرید زمین در پاییز امسال در مقایسه با پاییز سال گذشته خبر می‌دهد؛ آمارها نشان می‌دهد پررشدترین استان‌های کشور به لحاظ معاملات خرید زمین واملاک مسکونی کلنگی در پاییز امسال در مقایسه با پاییز سال گذشته، به ترتیب استان‌های کرمانشاه با رشد ۲/ ۱۱۷ درصدی، البرز با رشد ۲/ ۹۸ درصدی، مازندران با رشد ۴/ ۶۸ درصدی، گیلان با رشد ۷/ ۶۴ درصدی و هرمزگان با رشد ۵/ ۶۰ درصدی هستند.شرایط موجود در این استان‌ها از جهت سرعت رشد معاملات خرید وفروش زمین واملاک مسکونی کلنگی نشان می‌دهد این موضوع می‌تواند یک علامت از احتمال افزایش حجم ساخت وساز در این استان‌ها در مقایسه با سایر استان‌های کشور به دلیل افزایش حجم معاملات خرید زمین و املاک مسکونی کلنگی از سوی سازندگان باشد. معمولا در هر سال، سازندگانی که قصد شروع پروژه‌های ساختمانی جدید در سال بعد را دارند در فصل پاییز اقدام به خرید زمین و یا املاک مسکونی کلنگی برای آماده‌سازی و دریافت مجوز‌های لازم به منظور آغاز عملیات ساختمانی می‌کنند و فصل پاییز در میان سازندگان به نوعی به‌عنوان فصل خرید زمین شناخته می‌شود.پاییز امسال تعداد معاملات خرید وفروش زمین و املاک مسکونی کلنگی تنها در ۴ استان در مقایسه با پاییز سال قبل کاهش یافته است؛ استان سمنان با کاهش ۲/ ۴۲ درصدی، کهکیلویه و بویراحمد با کاهش ۲۴ درصدی، سیستان وبلوچستان با کاهش ۳/ ۸ درصدی و آذربایجان‌شرقی با افت ۷ درصدی چهار استانی هستند که تعداد معاملات خرید وفروش زمین و املاک مسکونی کلنگی در آنها پاییز امسال در مقایسه با پاییز سال گذشته کاهش یافت.

با این‌حال، آمارها نشان می‌دهد، تعداد معاملات خرید و فروش زمین و املاک مسکونی کلنگی پاییز امسال در مقایسه با یک فصل قبل-تابستان ۹۷-در ۱۷ استان کشور کاهش یافت؛ بیشترین ریزش فصلی حجم معاملات خرید وفروش زمین واملاک مسکونی کلنگی در سه ماه‌سوم سال جاری نسبت به سه ماه دوم امسال، مربوط به استان کرمان با کاهش ۸/ ۵۳ درصدی وسپس استان‌های زنجان و کهگیلویه وبویراحمد به ترتیب با افت ۴۰ و ۵/ ۳۴ درصدی تعداد معاملات خرید زمین و املاک مسکونی کلنگی بوده است.استان تهران نیز در ردیف استان‌هایی قرار دارد که همزمان با افزایش ۷/ ۲۴ درصدی میانگین قیمت زمین واملاک مسکونی کلنگی در آن در پاییز سال جاری در مقایسه با فصل تابستان امسال، حجم معاملات خرید زمین واملاک مسکونی کلنگی در آن در همین بازه زمانی به میزان ۲/ ۷ درصد کاهش یافت. اطلاعات ارائه شده در گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد میانگین مساحت زمین‌ها واملاک مسکونی کلنگی معامله‌شده در بازار پاییزی مسکن کشور ۲۹۲ مترمربع بوده است.

۵ استان پیشتاز در تورم اجاره

اطلاعات رسمی مربوط به تحولات بازار اجاره مسکن کشور در فصل پاییز نشان می‌دهد متوسط مبلغ اجاره‌ماهانه به علاوه ۳ درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در سطح کشور به ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان رسیده که این میزان در مقایسه با فصل قبل ۹/ ۰ درصد و در مقایسه با فصل مشابه سال قبل ۴/ ۲۵ درصد افزایش یافته است. جزئیات اطلاعات ارائه شده در این‌باره، همچنین از پیشتازی ۵ استان تهران، البرز، فارس، اصفهان وخوزستان به لحاظ سرعت رشد اجاره‌بهای مسکن خبر می‌دهد. میانگین اجاره‌بهای مسکن در استان تهران طی سه ماه سوم سال‌جاری معادل ۷/ ۲۹ درصد،استان البرز ۱/ ۲۳ درصد، استان فارس ۷/ ۲۲ درصد، استان اصفهان ۲/ ۲۲ درصد و استان خوزستان ۲/ ۲۱ درصد در مقایسه با پاییز سال گذشته افزایش یافت. اینها، استان‌هایی هستند که مرکز آنها را کلان‌شهرهای کشور تشکیل می‌دهند و به همین دلیل سرعت رشد اجاره‌بها در آنها بیشتر از سایر استان‌ها بوده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد میانگین مساحت واحدهای اجاره‌ای که پاییز امسال در بازار اجاره مسکن مورد معامله قرار گرفته‌اند ۹۷ مترمربع و متوسط عمربنای آنها ۱۳ سال بوده است.

 منبع: دنیای اقتصاد