شمار زیادی از ایرانیان خارج از کشور کسب و کارهای موفقی دارند. هفته نامه "تجارت فردا" در گزارشی تعدادی از این افراد را معرفی کرده است.
بابک زنجانی
بابک زنجانی (متولد 12 مارس 1971 در تهران) تاجر و سرمایهدار شناختهشده ایرانی است که در دسامبر ۲۰۱۲ توسط اتحادیه اروپا به کمکرسانی برای تجارت نفت ایران از طریق دور زدن تحریمها و داشتن نقش محوری در نقل و انتقال پول مربوط به فروش آن به دولت ایران متهم شد. در این میان اولین بانک اسلامی به مالکیت زنجانی متهم به استفاده از کانالهایی برای پرداختهای مربوط به نفت ایران شده بود.
زنجانی خود در مصاحبهای که با رویترز داشته، گفته بود ورود به این لیست اشتباه بوده، و او کاری برخلاف قوانین اتحادیه اروپا انجام نداده و نفت ایران را در کشورهای معاف از تحریم و طبق قوانین بینالمللی فروخته است. زنجانی گفته بود، ماهیت پیچیده معاملات شرکتهای او، که شامل مبالغ هنگفتی است، ممکن است مقامات اتحادیه اروپا را گمراه کرده باشد. شرکتهای بابک زنجانی ممکن است در قاچاق نفت ایران در ساحل شرقی مالزی دخالت داشته باشد.
به گفته خود زنجانی، او دارای بیش از ۶۰ شرکت از جمله شرکت گروه سورینت در امارات متحده عربی، اولین بانک سرمایهگذاری اسلامی در مالزی، سهامدار شرکت هواپیمایی انور ترکیه، موسسه مالی اعتباری در امارات و بانک ارزش تاجیکستان است.
جدای از اینها، زنجانی شرکتهایی در دوبی، ترکیه و تاجیکستان دارد. زنجانی در مصاحبهای با خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، گفته بود صاحب ۶۴ شرکت داخلی و خارجی است و در حال حاضر نیز در ایران و کشورهای دیگر با ۱۷ هزار نفر کارمند در حال تجارت و ارائه خدمات است.
زنجانی همچنین در ایران، مالک هواپیمایی قشم و راهآهن سورینت، مالک و رئیس هیاتمدیره باشگاه فوتبال راهآهن است. ثروت زنجانی 13.5 میلیارد دلار تخمین زده شده است. گروه شرکتهای سورینت یک شرکت کسب و کار ایرانی است که به رهبری بابک زنجانی اداره میشود.
این شرکت یکی از بزرگترین شرکتهای کسب و کار در ایران است. کسب و کار سورینت شامل لوازم آرایشی و بهداشتی، امور مالی و بانکی، مهماننوازی، حمل و نقل هوایی تجاری، زیرساختها، مواد و مصالح ساختمانی، تکنولوژی اطلاعات و توسعه املاک و مستغلات بینالمللی است که در ایران، امارات متحده عربی، مالزی، ترکیه، تاجیکستان، چین و همچنین دیگر بازارهای در حال ظهور در حال فعالیت است.
پییرمراد امیدیار
پییرمراد امیدیار متولد 21 ژوئن سال 1967، کارآفرین و خیر آمریکایی-ایرانیالاصل متولد فرانسه است. او موسس و رئیس ایبی (e-Bay)، وبسایت مخصوص حراجهای اینترنتی است. امیدیار در سال 1995، در 28سالگی، برای فعال کردن فهرستی از حراج فرد به فرد مستقیم برای اقلام کلکسیونی، شروع به نوشتن یک کد کامپیوتری برای یک مکان آنلاین کرد. او یک نمونه ساده اولیه را بر روی صفحه وب شخصی خود ایجاد کرد، و در روز کارگر، روز دوشنبه، 4 سپتامبر 1995، یک سرویس آنلاین به نام وبسایت حراج راهاندازی کرد که در نهایت تبدیل به سایت حراج ایبی شد.
امیدیار در سال 1996، قراردادی را برای ارائه بلیت هواپیمایی آنلاین امضا کرد؛ تا آن زمان این سایت 250 هزار حراج را میزبانی کرده بود و در ماه اول سال 1997، میزبانی دو میلیون حراج را ثبت کرد، به طوری که تا اواسط همان سال، ایبی در حال میزبانی نزدیک به روزانه 800 هزار حراج بود. امیدیار در سال 1997 نام شرکت را به ایبی تغییر داد و به طور گستردهای شروع به تبلیغ این محصول کرد.
امیدیار در سال 1998 در 31سالگی باIPO بیای، میلیاردر شد؛ تا پایان سال ۱۹۹۸، 2.1 میلیون عضو، ۷۵۰ میلیون دلار حجم معاملات و حدود ۸ میلیون دلار سود کسب کرده بود به طوری که بیش از شش هزار کارمند و ۴۶ میلیون مشتری در کارنامه خود داشت.
سود خالص ایبی در سال ۲۰۰۵ بالغ بر ۴۴۱ میلیون دلار شده بود. امیدیار و همسرش پاملا بشردوستان شناختهشدهای هستند که در سال 2004 شبکه امیدیار را به منظور گسترش تلاشهای خود، فراتر از اهداف مادی و سودآوری تاسیس کردند. به گزارش فوربس، ثروت پییر امیدیار، تا ماه مارس 2013 به ارزش 8.7 میلیارد دلار رسیده بود.
او صد و بیست و سومین ثروتمند جهان و چهل و دومین ثروتمند ساکن ایالات متحده است. امیدیار ثروتمندترین فرد ایرانی، البته بعد از بابک نظری، و پنجمین ثروتمند فرانسوی است.
فرهاد مشیری
اردوان فرهاد مشیری (متولد 18 می سال 1955 در ایران) تاجر و سرمایهگذار ایرانی-انگلیسی، ساکن موناکو است. مشیری در انگلیس و روسیه صاحب سهامهایی در شرکتهای متعدد انرژی و فولاد است. او حسابدار خبره گواهیشدهای است که قبلاً برای ارنست اند یانگ، PKF و Deloitte کار میکرد. مشیری و علیشیر عثمانوف، شریک کسب و کار طولانیمدتش، صاحبان هلدینگ رد اند وایت (Red & White) هستند.
آنها در ماه آگوست سال 2007، 14.65 درصد از سهام باشگاه فوتبال آرسنال را از دیوید دین، نایب رئیس سابق این باشگاه، خریداری کردند.
در 18 سپتامبر 2007، هلدینگ رد اند وایت سهام خود در آرسنال را به 21 درصد افزایش داد و در 28 سپتامبر 2007 به 23 درصد رساند. تا ماه ژوئن 2012، این هلدینگ حداقل 29.27 درصد از کل سهام این باشگاه را به دست آورد.
کیت ادلمن، مدیر عامل آرسنال، به رادیو زنده 5 بیبیسی گفته بود، این دو قبلاً گفتهاند میخواهند سهامداران بلندمدت این باشگاه باشند. ثروت مشیری 2.8 میلیارد دلار برآورد شده است.
پل تورجی
پل تورجی 38 ساله متولد ایران، با داراییهای تحت مدیریت 2.7 میلیارد دلاری خود، صندوق تامینی کالای خود را به بزرگترین صندوق در ایالات متحده مبدل ساخته است. شرکت مدیریت سرمایه تورجی یک صندوق تامینی در شهر نیویورک است که داراییهای تحت مدیریت آن هماکنون به 3.5 میلیارد دلار میرسد.
این شرکت توسط تورجی در ماه ژانویه سال 2005، پس از بسته شدن شرکت سرمایهگذاری قبلی او یعنی مدیریت داراییهای کتکقویل، در میان یک دعوای حقوقی، تاسیس شد. تورجی معتقد است معاملات او در این صندوق به طور غیرمنتظرهای در یک بازار فرار مدیریت میشود.
از زمان شروع به کار صندوق تورجی در سال 2005، صندوق او تا به حال هرگز زیان ندیده است؛ در سال 2008، بازدهی صندوق او 13 درصد شد و تا سال 2009 نیز بالاتر از 5.7 درصد بوده است. برخیها میگویند تورجی ابتدا میخواست در صنعت نفت سرمایهگذاری کند، اما گزینه صندوقهای تامینی او را وارد بازار کالاها ساخت و او درگیر این حوزه شد.
مانی مشعوف
مانی مشعوف، 68ساله، (تاجر ایرانی-آمریکایی متولد مشهد) در دوران نوجوانی به ایالات متحده آمریکا رفت و برای اولین بار در شیکاگو، و سپس در سانفرانسیسکو مسکن گزید. در آنجا، او به دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو رفت و در سال 1966 با مدرک علوم سیاسی فارغالتحصیل شد.
مانی مشعوف پیش از افتتاح اولین بوتیک زنانه خود در سال ۱۹۷۶، استیکفروشی داشت و در اواخر دهه محصولات خود را در سریالهای محبوب تلویزیونی آمریکا به طور غیرمستقیم معرفی میکرد.
او بنیانگذار و حال رئیس فروشگاه زنجیرهای بیبی (bebe) بوده که در حال حاضر دارای 297 شعبه در شمال آمریکاست. او اخیراً به آلما ماتر خود، ایالت سانفرانسیسکو، قول 10 میلیون دلار کمک داده است. فوربس او را با ثروتی در حدود 1.3 میلیارد دلار به عنوان سومین ثروتمند ایرانی معرفی کرده است.
ناصر داود خلیلی
دکتر ناصر داود خلیلی (متولد ۱۳۲۴ خورشیدی در اصفهان) دانشمند و خیر ایرانی-بریتانیایی مشهور جهان یک یهودی ایرانیتبار است که در لندن زندگی میکند. او دارای تابعیت انگلستان بوده و اغلب از سوی رهبران کشورهای مسلمان، با لقب «سفیر فرهنگی اسلام» خوانده میشود.
او پس از اتمام تحصیلات و خدمت سربازی در ایران، در سال 1967، به ایالات متحده آمریکا نقل مکان کرد و در آنجا به تحصیلات خود ادامه داد. خلیلی در نهایت در سال 1978 در انگلستان اقامت گزید. خلیلی به خاطر داشتن مجموعهای از آثار هنری شهرت یافته است.
بخش عمده داراییهای او را مجموعهای از آثار هنری ایرانی و اسلامی تشکیل میدهد، که بالغ بر 20 هزار شیء هنری و عتیقهجات را شامل میشود. خلیلی از سال 1970، تحت نظارت شرکت «اعتماد خانواده خلیلی»، شش مورد از بهترین و جامعترین کلکسیونهای هنری جهان را جمعآوری کرده که شامل هنر جهان اسلام (2000-700)، هنر ژاپنی از دوره میجی (1912-1868)، 300 سال از کیمونو ژاپنی (2000- 1700)، منسوجات سوئدی (1900-1700)، فلزکاریهای اسپانیایی (1900-1850) و میناکاری جهان (2000-1700) میشوند.
این شش مجموعه در کل 25 هزار اثر را شامل میشوند. هر یک از این شش مجموعه بر اساس مرغوبیت آنها، بزرگترین و جامعترین کلکسیونهای جهان هستند. مجموعه هنر اسلامی خلیلی تا 20 هزار آیتم افزایش یافته که در نوع خود بزرگترین کلکسیون جهان به شمار میآید.
خلیلی بر اساس فهرست ساندی تایمز در سال ۲۰۰۷ پنجمین ثروتمند ایرانی در بریتانیا شناخته شده است.
ساندیتايمز ارزش کلکسیون خلیلی را ۵۰۰ ميليون پوند تخمین زده که البته خليلی خود ارزش کلکسیونهایش را بالاتر از يک ميليارد پوند میداند. علاوه بر این، خليلی مدیر دو شرکت سودآور بوده و در بازار املاک نيز فعالیت میکند.
حسن خسروشاهی
حسن خسروشاهی (متولد ۱۳۱۹ در تهران) کارآفرین کانادایی ایرانیتبار است که اصالتاً اهل خسروشهر از توابع استان آذربایجان شرقی است. خسروشاهی دارای دو مدرک در رشتههای حقوق و اقتصاد از دانشگاه تهران است. پس از انقلاب ایران خانواده خسروشاهی به کانادا مهاجرت کرد.
خسروشاهی در سال 1981 در ونکوور اقامت گزید و یک سال بعد در سال 1982، فروشگاههای زنجیرهای الکترونیکی به نام «فیوچرشاپ» را تاسیس کرد. این زنجیره بعداً در اواخر دهه 1980 و اوایل دهه 1990 در سراسر غرب کانادا و انتاریو گسترش یافت.
در سال 2006، این خردهفروشی با 118 فروشگاه در تمام 10 استان کانادا فعال بود. این خردهفروشی پس از تلاش نافرجامی که برای توسعه در ایالات متحده آمریکا داشت، که حدود یک دهه به طول انجامید، تمام فروشگاههای ایالات متحده آن در سال 1999 بسته شدند.
در مارس 2001، شرکت بست بای، مستقر در آمریکا، فروشگاه فیوچرز خسروشاهی را به قیمت 580 میلیون دلار (دلار کانادا) تصاحب کرد. در آوریل 2007، خسروشاهی رئیس هیات امنای موسسه فریزر شد. او هلدینگ پرسیس را در سال 1981 تاسیس کرد.
این هلدینگ، سرمایهگذاریهای قابل توجهی در کسب و کار خردهفروشی، املاک و مستغلات و داروسازی در کانادا و ایالات متحده کرده است. خسروشاهی همچنین عضو کمیته اجرایی شورای کسب و کار بریتیش کلمبیا، و از اعضای هیاتمدیره صندوق موقوفه ایگ لیدینگ است. در سال 2012، ارزش خالص داراییهای خسروشاهی 940 میلیون دلار برآورد شده بود. ثروت خسروشاهی 950 میلیون دلار برآورد شده است.
امید کردستانی
امید کردستانی 39ساله، بزرگشده تهران، تاجر ایرانی آمریکایی است که هماکنون به عنوان مشاور ارشد دفتر مدیر عامل و بنیانگذاران گوگل و به عنوان مدیر غیراجرایی در وودافون کار میکند. کردستانی تا 16 آوریل 2009، معاون ارشد رئیس فروش و عملیات گوگل بود. او دارای بیش از 12 سال تجربه، آن هم در موقعیتهای کلیدی، در زمینه تکنولوژی سطح بالا و سرمایهگذاری، در شرکتهای پیشرو اینترنتی از جمله ارتباطات نتاسکیپ است.
او همچنین معاون توسعه کسب و کار و فروش وبسایت نتاسکیپ بود که توانسته بود ظرف 18 ماه درآمد آن را از نرخ سالیانه 88 میلیون دلار به بیش از 200 میلیون دلار افزایش دهد. او کار خود را در نتاسکیپ به عنوان مدیر فروش اُایام (OEM) آغاز کرد و طی چهار سال فعالیت حرفهای خود در این شرکت، مسوول ایجاد روابط با مشتریان عمدهای همچون سیتی بانک، AOL، آمازون، اینچویت، ترولوسیتی، اینتل، اتسایم هوم، ایبی و ایکسایت بود. قبل از نتاسکیپ، کردستانی در شرکتهای تری دو (3DO)، گو کورپرویشن و هیولت پاکارد در بخش بازاریابی، مدیریت محصول و توسعه کسب و کار فعالیت میکرد.
کردستانی در ماه می سال 1999 به گوگل پیوست و به هدایت توسعه و پیادهسازی مدل کسب و کار اولیه این شرکت پرداخت. او در تلاشهای گوگل برای کسب درآمد و همچنین عملیات فروش شرکت نقش ایفا کرده است. او تا 16 آوریل 2009، معاون ارشد بخش فروش و عملیات گوگل بود. در شماره 8 می 2006 مجله تایم، کردستانی یکی از 100 نفری بود که جهان ما را شکل داده است. کردستانی یکی از ثروتمندترین ساکنان کالیفرنیای شمالی است.
مجله سن خوزه ارزش خالص داراییهای او را 1.9 میلیارد دلار تخمین زده است. کردستانی یکی از بنیانگذاران بنیاد ارتباطات پارسا، جامعه میراث فارسی، جامعه کارآفرینی و بشردوستانه است.
انوشه انصاری
انوشه انصاری (متولد 12 سپتامبر 1966 در مشهد) مهندس، همکاری در تاسیس و رئیس شرکت سیستمهای پرادی (Prodea) است. او سابقاً به عنوان بنیانگذار جزء و مدیر عامل شرکت فناوریهای مخابراتی تیتیآی (TTI) مشغول به خدمت بوده است. انوشه انصاری در تاریخ 18 سپتامبر 2006، چند روز پس از تولد 40سالگیاش، به عنوان اولین ایرانی به فضا سفر کرد.
انوشه انصاری چهارمین توریست فضایی و اولین زنی شد که کل هزینههای سفر به ایستگاه فضایی بینالمللی را خود بر عهده گرفت. در سال 1993، او همسرش، حمید انصاری و برادر همسرش، امیر انصاری را متقاعد کرد تا شرکت فناوریهای مخابراتی تیتیآی را با پسانداز خود و حسابهای بازنشستگی شرکتهای بزرگ تاسیس کنند.
این شرکت یکی از تامینکنندگان سافتسوئیچ بود که ارائهدهندگان خدمات مخابراتی را قادر میساخت تا کارایی سیستم را افزایش و هزینههای عملیاتی خود را کاهش دهند، همچنین فرصتهای جدید کسب درآمد را ایجاد کنند. این شرکت محصولاتی ارائه میدهد که ادغام بین شبکههای مخابراتی موجود و شبکههای برنامهمحور نسل بعدی را از طریق فناوری سوئیچ نرمافزار امکانپذیر میسازد.
شرکت تیتیآی در سال 2001 توسط شرکت شبکههای سونوس در یک معامله سهام به سهام تصاحب شد. انوشه انصاری نیز معاون رئیس سونوس و مدیر کل بخش INtelligentIP این شرکت شد و تا ماه مارس سال 2001 در این پست باقی ماند. ثروت او 750 میلیون دلار برآورد شده است.
اسحاق لاریان
اسحاق لاریان (متولد ۱۳۳۳ در کاشان) میلیاردر ایرانی آمریکایی و از یک خانواده یهودی است. لاریان بنیانگذار و مدیر ارشد اجرایی MGA Entertainment است. لاریان به تنهایی در 17سالگی به ایالات متحده رفت. او پس از فارغالتحصیلی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، در رشته مهندسی عمران، کسب و کار صادرات کالاهای الکترونیکی را آغاز کرد و بعدها در سال 2000، به گسترش این شرکت که شامل ایجاد، توسعه و بازاریابی عروسک برتز بود، پرداخت.
ذهنیت اسحاق از همان کودکی که در بزازی پدرش کار میکرد، به سمت کسب و کار سوق یافته بود. لاریان در سال 2004، توسط ارنست اند یانگ، «کارآفرین سال» (در فهرست محصولات مصرفی) نامگذاری شد.
او همچنین در سال 2004، توسط ارنست اند یانگ «کارآفرین سال» ملی نام گرفت. شعار او «آینده به نفع جسوران» در سراسر ساختمان MGA نمایش داده میشود. ثروت لاریان ۷۲۳ میلیون دلار برآورد شده است.
آرش فردوسی
آرش فردوسی متولد هفتم اکتبر 1985، به عنوان کارآفرین آمریکایی ایرانی، از بنیانگذاران و رئیس تکنولوژی ارشد شرکت دراپ باکس (Dropbox) است. آرش در سال 2004 از دبیرستان آبی شمال غربی در پارک زمینی کانزاس فارغالتحصیل شد.
بعد از آن در موسسه تکنولوژی ماساچوست حضور رساند و بر روی کسب و کار خود متمرکز شد. آرش در ژوئن سال 2007 با شریک کسب و کار خود، درو هوستون، در موسسه تکنولوژی ماساچوست، دراپ باکس را راهاندازی کرد.
در سپتامبر 2007 نیز آرش شرکت خود را به سانفرانسیسکو منتقل کرد و سرمایه شرکت را از طریق شرکتهای کپیتال سکویا، همکاران آکس، ایگرگ کامبینیتور و تعداد انگشتشماری از سرمایهگذاران فردی افزایش داد. ثروت آرش فردوسی، 400 میلیون دلار برآورد شده است.
فرزاد ناظم
فرزاد ناظم (متولد 1961 در تهران) رئیس ارشد فناوری یاهو بود. در 30 می 2007، و در 46سالگی، اعلام کرد که از یاهو بازنشسته میشود و در ماه ژوئن همان سال نیز یاهو را ترک کرد. از زمان بازنشستگی، ناظم بیشتر وقت خود را صرف سرمایهگذاری، فعالیتهای انساندوستانه و مربیگری حرفهای کارآفرینان جوان در زمینه فناوری کرده است.
ناظم کار حرفهای خود را در شرکت Rolm آغاز کرد؛ این شرکت سوئیچهای بزرگ تلفن تولید میکرد. در سال 1985، ناظم به شرکت اوراکل پیوست. او بیش از 10 سال در این شرکت در کنار لری الیسون، مدیر عامل شرکت بر روی پروژههای استراتژیک کار میکرد. تا زمان ترک اوراکل، تعداد کارمندان این شرکت از 350 به حدود 350 هزار رشد پیدا کرد.
هنگامی که ناظم در سال 1996 به استخدام یاهو درآمد، کمتر از یک سال از عمر این شرکت میگذشت.
با مدیریت ناظم، یاهو به یک غول اینترنتی تبدیل شد. ناظم با هدایت چندین طرح ابتکاری به سرعت رشد یاهو و تمایز آن از رقبایش کمک کرد. در طول اوجگیری یاهو، ناظم سکاندار تصاحب بیش از 40 شرکت بود،