هایدی مور
دبیر سرویس مالی و اقتصادی گاردین
ورشکستگی یک کشور؟ بعد از جنگ با صندوقهای تامینی سرمایه‌گذاری؟ این احمقانه‌ترین خبر این روزها است.
هر از چند گاهی اخبار مالی‌ای منتشر می‌شود که باعث خواهد شد فکر کنید مسوولان واقعا چقدر هوشمندانه عمل می‌کنند. وضعیت کنونی مالی آرژانتین شاهدی بر این است که مردم احتمالا از سیاستمداران بهتر عمل می‌کنند و شاید بهتر بتوانند اقتصاد را اداره کنند.
اگر روزنامه‌های این روزها را مرور کنید ناامید می‌شوید. وال‌استریت ژورنال تیتر «رقص آرژانتین با ورشکستگی» را زده و فایننشال تایمز تیتر «آرژانتین به پرتگاه نزدیک می‌شود» را کار کرده است. کلیشه «شیطان» بودن «آمریکایی‌های پولدار» به نوعی به آرژانتین کمک کرده است. این کشور در نوعی شورش مالی از پرداخت سود 5/1 میلیارد دلاری به صندوقهای تامینی سر باز می‌زند، سود پولی که پس از سال 2001 از آنها قرض گرفته بود.
تهدیدهای آرژانتین برای ایجاد وحشت بود تا از این طریق قدرتمند بودن کشور به دیگران مخابره شود، اما این رفتار تنها به اثبات ضعف کشور انجامیده است. اعضای «تی پارتی»- اعضای تندرو حزب جمهوری خواه آمریکا- هم چندی پیش تهدید به استفاده از همین تاکتیک کردند، اما ایالات متحده از این رفتار آنها هیچ سودی نبرد جز اینکه دولتش ناآگاه و بدمدیریت شده به نظر آمد. اکنون آرژانتین نیز از چنین مساله‌ای رنج خواهد برد.
مساله‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد این است که رئیس‌جمهور آرژانتین، کریستینا کرچنر، اصرار دارد این کشور نمی‌تواند بدهی‌های تامینی‌اش را بپردازد. اما هزینه‌های دیگری از سوی این دولت پرداخت می‌شود که ما را به تردید وا می‌دارد. اگر آرژانتین می‌تواند به بخشی از دارندگان اوراق قرضه پول پرداخت کند، قطعا توان پرداخت بیشتر را هم دارد. این کشور حدود 5/1 میلیارد دلار به این صندوق‌ها بدهکار است و این تنها جزئی از 23 میلیارد دلاری است که در هر نوبت به دارندگان اوراق پرداخت می‌شود. ذخایر ارزی را نیز باید در نظر گرفت.
یک مورد دیگر این است که نزاع آرژانتین با صندوقهای تامینی در هیچ کشور دیگری سابقه ندارد. ایالات متحده هیچ تاثیری از این اتفاق نخواهد گرفت مگر ضرر چند شرکت که آن هم قابل مدیریت است. لجاجت آرژانتین بیشتر مربوط به اوراق 13 ساله‌ای است که به گونه بدی مورد مذاکره قرار گرفته‌اند و هیچ نمونه دیگری در جهان ندارند و یک حماقت دیگر. آرژانتین قبل از این هم در بازارهای مالی وضعیت بدی داشت و حالا اوضاع بدتر خواهد شد. آرژانتین به لحاظ مالی مدت‌هاست چنان منزوی شده که تقریبا دیگر هیچ وزنی ندارد که بر آن اساس اعمال قدرت کند.
تضاد داستان آرژانتین این است که در حقیقت پیچیدگی خاصی در این ماجرا وجود ندارد. این کشور مقدار زیادی پول قرض کرد، یعنی 132 میلیارد دلار. بعد به بحران مالی برخورد و تصمیم گرفت که سود آن پول را نپردازد. آرژانتین از دارندگان اوراق خواسته که با مبادله اوراق خود با اوراق ارزان تر به دولت کمک کنند. با چنین اقدامی سود یک دلاری تبدیل به 30 سنت شد. اما این 30 سنت از هیچ بهتر بود و از این رو دارندگان اوراق 93 درصد اوراق قدیمی را با اوراق تازه مبادله کردند. دراین میان یک گروه از صندوقهای تامینی سرمایه‌گذاری به رهبری پال سینگر، میلیاردر وال‌استریت نمی‌خواستند بخشی از این برنامه کاهش سود دریافتی باشند. آنها می‌خواستند آرژانتین سود پول را پرداخت کند و از این رو به دادگاه رفتند. ماه گذشته یک قاضی آمریکایی پس از 13 سال منازعه یک ماه به آرژانتین فرصت داد، فرصتی که چهارشنبه گذشته به پایان رسید، اما آرژانتین هنوز از پرداخت پول امتناع می‌کند. نتیجه چه خواهد بود؟
این نخستین باری است که چنین اتفاق احمقانه‌ای در حال وقوع است، پس برای دیدن پایان داستان باید صبر کنیم. به تازگی موسسه استاندارد اند پورز آرژانتین را ورشکسته اعلام کرد، با این وجود مذاکرات ادامه دارد. ولی مساله این است اینکه شما از کسی خوشتان نیاید دلیل خوبی برای نپرداختن بدهی نیست. آمریکایی‌ها این را خوب می‌دانند. اگر کسی در این کشور 13 سال اقساط وام مسکن را نپردازد، کارش به زندگی در خیابان می‌کشد. آرژانتین فقط اوقات تلخی می‌کند. اوضاع خوب نیست، گرچه این پایان جهان هم نیست.