فدرال‌رزرو برای مقابله با ویروس کرونا ناچار به واکنش اضطراری شد. این نهاد در بیانیه‌ای اعلام کرد برای مقابله با تبعات اقتصادی، نرخ بهره را نیم درصد کاهش می‌دهد. این میزان کاهش از دوره بحران اقتصادی گذشته بی‌سابقه بوده است. کارشناسان اقدام فدرال رزرو را اولین مکانیزم دفاعی سیاست پولی در برابر بحران ناشی از کرونا توصیف می‌کنند. انتظار این بود با کاهش نرخ بهره بازارها تا حدودی آرام شود. اما بلافاصله بعد از اعلام برنامه فدرال‌رزرو، بازارها برخلاف جهت پیش‌بینی‌شده حرکت کردند. بازار سهام، شاخص دلار و اوراق وارد سراشیبی پرنوسانی شدند. شاخص دلار حدود ۵/ ۰ درصد نزول کرد. دلار در برابر ین ژاپن و فرانک سوئیس نیز نزولی شد تا در برابر پناهگاه‌های امن ارزی به‌طور کامل عقب نشسته باشد. در مقابل اونس طلا با رشد هفتگی نزدیک به ۴ درصد بر شاخص دلار آمریکا چیره شد. ریزش بازار سهام آمریکا و معکوس شدن منحنی بازدهی اوراق خزانه از جمله پیامدهای این اقدام بودند. تحلیلگران اعتقاد دارند آنچه موجب شد پاتک فدرال رزرو بازارها را آرام نکند، انتظارات فعالان بازار بود. آنها به دلیل هیجان ناشی از تب کرونا توقع داشتند این نهاد برای مقابله با بحران نرخ بهره را بیش از این کاهش دهد. بنابراین عدم حمایت کاهش نرخ بهره از بازارها بیشتر ریشه در هراس و هیجان عمومی داشت.

عمق ترس در اقتصاد جهان

پس از اینکه فدرال‌رزرو در اقدامی کم‌سابقه در شرایط اضطراری نرخ بهره را ۵/ ۰ درصد کاهش داد تا در برابر اثرات مخرب ویروس کرونا اجتناب کند و با اینکه برخی از سرمایه‌گذاران انتظار داشتند نرخ بهره وارد روند کاهشی شود، با این حال بلافاصله بعد از اجرای این اقدامات بازارها دچار روند نزولی پرنوسانی شدند که شاخص دلار را با حدود ۵/ ۰ درصد وارد روند نزولی کرد. دلار در برابر ین ژاپن و فرانک سوئیس نزولی شد. همچنین اونس طلا نیز با رشد هفتگی نزدیک به ۴ درصدی در برابر دلار آمریکا، اسکناس پشت‌سبز آمریکایی را به عقب‌گرد وادار کرد. علاوه بر دلار، ریزش بازار سهام آمریکا و معکوس شدن منحنی بازدهی اوراق خزانه از جمله پیامدهای این اقدام بودند. البته افت نرخ تنها به این دلیل نبود. حسی که این اقدام به عموم می‌داد، کاهشی دو برابر با مقادیر تغییر در سال‌های گذشته بود که سیگنال خطر را به عموم ارسال نمی‌کرد. بنابراین عدم حمایت کاهش نرخ بهره از بازارها رخ داد. به دنبال کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو به عنوان اقدامی اضطراری برای حفاظت از بزرگ‌ترین اقتصاد جهان برابر تبعات شیوع ویروس کرونا، شاخص دلار آمریکا سقوط کرد. فدرال‌رزرو در بیانیه‌ای از کاهش ۵/ ۰درصدی نرخ بهره و رساندن آن به محدوده‌ای مابین یک تا ۲۵/ ۱ درصد خبر داد.

در بیانیه فدرال‌رزرو آمده است: «زیربنای اقتصاد آمریکا استوار است. با این وجود ویروس کرونا تهدیدهای تدریجی را متوجه فعالیت‌های اقتصادی می‌کند. به همین دلیل (تهدیدها) و در راستای حمایت از نیل به اهدافی از جمله اشتغال حداکثری و ثبات قیمتی، کمیته بازار باز فدرال‌رزرو تصمیم گرفت تا نرخ بهره را کاهش دهد. شاخص دلار که قدرت این ارز را برابر سبد ارزی متشکل از ۶ ارز بزرگ اندازه‌گیری می‌کند، با افت ۵۵/ ۰ درصدی روی عدد ۹۹/ ۹۶ ثابت بود؛ اما پس از تصمیم کاهش نرخ بهره، به پایین‌ترین سطح خود در ۶ هفته اخیر یعنی ۹۲/ ۹۶ رسید.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به کاهش نرخ بهره در پیامی توییتری نوشت: فدرال‌رزرو نرخ بهره را کاهش داده، اما سیاست‌های تسهیلی بیشتر و مهم‌تر از آن، در یک سطح قرار گرفتن کنار دیگر کشورها است. ما با دیگران در یک سطح رقابت نمی‌کنیم. این برای آمریکا منصفانه نیست. سرانجام زمان آن فرا رسید تا فدرال‌رزرو پیشگام شود و سیاست تسهیلی بیشتر و کاهش بیشتر در نرخ بهره را در دستور کار خود قرار دهد. فدرال‌رزرو در حالی اقدام به کاهش نرخ بهره کرد که تنها چند ساعت پیش از آن مقامات اقتصادی گروه جی ۷ اعلام کردند که در راستای دستیابی به رشد اقتصادی قدرتمند و پایدار و همچنین ایمن کردن اقتصادشان در برابر تهدیدهای ناشی از شیوع سریع کرونا، از تمامی ابزار سیاستی مناسب بهره خواهند برد.

همزمان با نگرانی دنباله‌دار سرمایه‌گذاران درخصوص تاثیرات اقتصادی ناشی از شیوع کرونا، ارزش ین ژاپن و فرانک سوئیس برابر دلار بالا رفت. ژاپن بزرگ‌ترین اعتباردهنده جهان محسوب می‌شود و ین نیز به طور معمول در زمان‌های تنش ژئوپلیتیکی یا مالی، سرمایه‌گذاران را به سوی خود جذب می‌کند. از این رو ارزش آن برابر دلار یک درصد افزایش پیدا کرد و فرانک نیز به عنوان یک سرمایه‌گذاری امن دیگر در زمان بحران، ۷/ ۰درصد بالا رفت. فدرال‌رزرو در سال گذشته میلادی طی سه مرحله (هر مرحله ۲۵/ ۰ درصد) نرخ بهره پایه در آمریکا را به منظور کمک به افزایش سرمایه‌گذاری و بهبود نرخ رشد اقتصادی این کشور کاهش داده بود؛ اما در حالی که انتظار نمی‌رفت مقامات فدرال‌رزرو بار دیگر با کاهش نرخ بهره پایه موافقت کنند، سقوط بی‌سابقه بازارهای سهام، نفت و فلزات اساسی در آمریکا سرانجام باعث شد که فدرال‌رزرو در اقدامی غیرمنتظره به منظور جلوگیری از وقوع یک فاجعه اقتصادی، بار دیگر نرخ بهره پایه را کاهش دهد.

سریال دوراهی نرخ بهره ترامپ- پاول

دوشنبه شب به وقت آمریکا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور در پیام توییتری با اشاره به اینکه بانک مرکزی استرالیا اخیرا نرخ بهره پایه در این کشور را کاهش داده است، مقامات فدرال‌رزرو را به دلیل بالا بودن نرخ بهره در این کشور سرزنش کرد و از آنها خواست که نرخ بهره پایه را به میزان چشمگیری کاهش دهند. موضوع نرخ بهره از ماه‌ها پیش یکی از موارد اختلاف دونالدترامپ و جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو بوده است. در روز دوشنبه قیمت بیت‌کوین همراه با بازار بورس آمریکا بیشترین افزایش را طی این دو هفته داشته است و پیش‌بینی می‌شود که با شیوع ویروس کرونا، فدرال‌رزرو و سایر بانک‌های مرکزی از این بازارها پشتیبانی خواهند کرد.

قیمت بیت‌کوین با ۱/ ۴ درصد افزایش به ۸۸۷۴ دلار رسید. این افزایش قیمت پس از کاهش قیمت ۱۴ درصدی هفته گذشته بوده است که می‌توان گفت بیشترین کاهش قیمت در سه ماه اخیر محسوب می‌شد.

به‌رغم اینکه سرمایه‌گذاران معتقدند بیت‌کوین باید به عنوان یک دارایی امن مشابه با طلا یا اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا معامله شود، اما قیمت این ارز دیجیتال همراه با دارایی‌های پرخطری نظیر بورس نوسان شدیدی داشته و کاهش یافته است. مقامات جهانی از جمله فدرال‌رزرو، بانک مرکزی ژاپن، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی  قول داده‌اند که در صورت لزوم، برای کمک به‌منظور جبران هرگونه آسیب اقتصادی به دلیل لغو گسترده سفرها، قرنطینه‌ها و اختلالات کارخانه‌ها اقداماتی را در دستور کار خود قرار می‌دهند. جی پاول (Jerome Powell) رئیس فدرال‌رزرو در روز جمعه گفت که بانک مرکزی باید از ابزارهایش استفاده کند و با اقدامات مناسب از اقتصاد پشتیبانی کند.

معاملات آتی بازار معاملات کالاهای شیکاگو با نرخ بهره فدرال‌رزرو نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران پیش از کاهش ۵/ ۰ درصدی نرخ بهره در تصمیم سیاست پولی بانک مرکزی مطمئن بودند پس از این نرخ بهره بین ۵/ ۱ تا ۷۵/ ۱ درصد بود. هاروهیکو کورودا (Haruhiko Kuroda) رئیس بانک ژاپن گفت که این بانک مرکزی درصدد به ثبات رساندن بازارها و ارائه نقدینگی کافی از طریق عملیات و اقدامات بازار و خرید دارایی‌هاست. روسای صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در روز دوشنبه گفته‌اند که سازمان‌های تحت مدیریت آنها آماده ارائه تامین بودجه اضطراری، مشاوره و کمک‌های فنی به ویژه به کشورهایی هستند که سیستم سلامت آنها ضعیف است و آسیب‌پذیرترین مردم را دارند.

منبع: دنیای اقتصاد