پس از سه سال نوسان شدید

نرخ تورم ترکیه در ماه سپتامبر پس از ۳ سال تک‌رقمی شد؛ درحالی‌که تا چند ماه قبل به یکقدمی ۲۵ درصد (سقف ۱۵ساله)، رسیده بود. در آن دوره لیر به کف تاریخی خود با نرخ برابری ۲۵/ ۷ به ازای هر دلار رسید. رئیس سابق بانک مرکزی با هدف مقابله با نوسان تورمی و ارزی، نرخ بهره را تا سقف ۲۴ درصدی بالا برد. در آن برهه اردوغان به مخالفت با او برخاست و نرخ بهره را «مادر شیاطین» خواند. نتیجه استقلال چتینکایا، رئیس کل سابق و تمرد از دستور اردوغان برکناری شبانه بود. حال اما مشخص شده بیشترین سهم در کاهش تورم مرهون بهره‌گیری از نرخ بهره بوده است. سیاستی که چتینکایا را قربانی کرد اما به فریاد اقتصاد ترکیه رسید.

پس از مدت‌ها، نرخ تورم ترکیه در ماه سپتامبر (شهریور) به محدوده تک رقمی بازگشت. متوسط نرخ تورم ترکیه در ۱۲ ماه منتهی به سپتامبر به ۳/ ۹ درصد رسید تا برای نخستین بار پس از ۳ سال، نرخ تورم ترکیه مجددا تک رقمی شود. این نرخ تورم که از ژانویه سال ۲۰۱۷ تاکنون یک رکورد محسوب می‌شود، بیش از همه تحت تاثیر کاهش نرخ تورم در بخش مواد غذایی و نوشیدنی و لوازم منزل قرار گرفته است.طی این مدت، هسته تورمی که تغییرات قیمت گروه انرژی و مواد غذایی را به دلیل نوسانات بالای آنها در نظر نمی‌گیرد در ماه سپتامبر به ۵۴/ ۷درصد کاهش پیدا کرده که پایین‌ترین سطح ثبت شده از دسامبر ۲۰۱۶ تاکنون بوده است. بانک مرکزی ترکیه تورم این کشور را تا پایان سال جاری ۶/ ۱۴ درصد پیش‌بینی کرده است که این تورم در سناریو خوش‌بینانه ۱۲ درصد و در سناریو بدبینانه ۱۷ درصد خواهد بود. برنامه اقتصادی جدید ترکیه دستیابی به تورم ۱۶ درصدی را برای سال ۲۰۱۹ و تورم ۹/ ۸ درصدی را  برای سال ۲۰۲۰ هدف‌گذاری کرده است. نرخ تورم ترکیه که تا چند ماه قبل به یک قدمی ۲۵ درصد رسیده بود که سقف ۱۵ ساله شاخص قیمت مصرف‌کننده در ترکیه به شمار می‌رفت در آن دوره لیر در برابر دلار آمریکا به شدت تضعیف شده به کف تاریخی خود پس از رونمایی از لیر جدید رسیده بود. پس از آنکه نرخ تورم و لیر در وضعیت نابسامانی به سر می‌بردند، مقامات اقتصادی ترکیه تصمیم به طراحی و اجرای بسته‌های مختلف برای پایان دادن به این روند گرفتند. بخش اول این بسته در راستای کاهش انگیزه عمومی نسبت به پس‌اندازهای ارزی از جمله دلار و یورو همزمان با تقویت انگیزه سرمایه‌گذاران برای تبدیل ارزها به لیر بود.  در بحران سال گذشته لیر ترکیه که نزدیک به نیمی از ارزش خود در برابر دلار آمریکا را از دست داده بود بانک مرکزی این کشور نرخ بهره را تا سقف ۲۴ درصد بالا برد. پس از این اقدام نرخ تورم به آرامی از ۲۵ درصد فاصله گرفت و به مرور زیر ۲۰ و ۱۵ درصد نزول کرد تا اینکه رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه سکاندار بانک مرکزی این کشور را شبانه اخراج کرد و مراد اویسال را جانشین او کرد. رئیس جدید بانک مرکزی در اولین گام خود نرخ بهره را با سرعت زیادی کاهش داد در واقع نرخ بهره ۲۴درصدی با کاهش ۵/ ۷ درصدی به ۵/ ۱۶ درصد رسید. در حالی که بیشترین سهم در کاهش نرخ تورم مربوط به ریاست بانک مرکزی ترکیه با رشد نرخ بهره تا ۲۴ درصد می‌شود. چراکه علاوه بر تقویت لیر، تورم را تا حدودی کنترل کرد.

منبع: دنیای اقتصاد