کورت کاب

تحلیلگر آزاد بازار انرژی و ستون‌نویس موسسه آرتور مورگان و ایل پرایس

در حالی که نفت در محدوده 30 دلاری نوسان می‌کند به‌نظر غیر‌محتمل نمی‌آید که در آینده نه چندان دور قیمت هر بشکه نفت به زیر 20 دلار برسد، اما اگر قیمت نفت به زیر 20 دلار برای هر بشکه برسد اکثر مردم شگفت‌زده خواهند شد. این درحالی است که تولیدکنندگان پرهزینه به سادگی و با متوقف کردن فعالیت‌های حفاری در چاه‌های جدید خود می‌توانند این بحران را اندکی کاهش دهند. این کاهش عرضه به‌عنوان رشد اقتصادی فزاینده، قیمت را به سطوح بالاتری رهنمون خواهد ساخت. نگرش جایگزین به این شکل است که محدوده 35 دلاری نفت بازتاب ضعیف شدن اقتصاد در اواسط سال 2014 بوده که تا انتهای سال 2016 نیز ادامه خواهد داشت. علاوه‌بر این، ایران نیز بعد از برداشته شدن تحریم‌های غرب و با تولید و صادرات بیشتر به این مازاد عرضه جهانی دامن خواهد زد و خواهد توانست قیمت نفت را حتی تا محدوده 20 دلاری پایین آورد.

کاهش تولید گاز طبیعی آمریکا

با وجود ادامه داشتن قیمت‌های پایین گاز طبیعی، تولید گاز آمریکا همچنان در حال رشد است. بیشتر این رشد از دو منبع نشات می‌گیرد: محدوده اقتصادی قیمت هر هزار فوت مکعب گاز شیل 3 تا 4 دلار بوده و تگزاس با توجه به استخراج شیل بدون توجه به قیمت گاز به تولید آن ادامه می‌دهد. در حالی که فعالیت‌های حفاری نفتی در آمریکا به‌دلیل قیمت پایین نفت با کاهش بی‌سابقه‌ای مواجه شده است، این میزان کاهش در تولید گاز طبیعی مشاهده نمی‌شود. با اینکه در سال 2015 قیمت گاز به نزدیکی 2 دلار رسیده است، استخراج شیرین‌ترین گاز شیل نیز به‌نظر به‌صرفه نخواهد بود.

با همه این تفاسیر، رشد تولید گاز طبیعی آمریکا همچنان به جدال با قیمت‌های پایین ادامه می‌دهد. بخشی از این به‌دلیل بدهی بالای شرکت‌های گاز بوده که برای پرداخت بدهی خود به تولید گاز به هر قیمتی ادامه می‌دهند.

تعویق پروژه‌های صادرات گاز طبیعی مایع آمریکا

یکی از الگوهای رفتاری تحول گاز شیل این بوده که ایالات‌متحده چیزی بیش از مصرف خود گاز طبیعی تولید ‌کند و این موضوع موجب بازگشایی مسیری برای صادرات گاز طبیعی مایع به دیگر کشورهای خواهان انرژی خواهد شد. دو موضوع هنوز با مشکل همراه است. اول اینکه، تولید آمریکا، با اینکه در حال افزایش است، بیش از مصرف آمریکا نیست. با وجود اینکه تولید گاز طبیعی به بیشترین مقدار خود در طول تاریخ رسیده است، ایالات‌متحده 3 درصد از مصرف گاز طبیعی خود در سال گذشته را وارد کرده است. دوم اینکه، با ثبت قیمت LNG در محدوده 6 تا 7 دلار، صادرات گاز مایع طبیعی از آمریکا در حال حاضر غیر‌رقابتی خواهد بود. حتی با قیمت 2 دلاری گاز طبیعی، با احتساب هزینه مایع‌سازی و انتقال گاز (حدود 6 دلار)، قیمت کل قابل رقابت نخواهد بود. در حال حاضر، برخی از پروژه‌های صادرات با تعهدات بلندمدت از سوی خریداران LNG همراه بوده است. اگر این قراردادها پابرجا باقی بماند، قیمت گاز آمریکا برای سازندگان پروژه‌های صادرات گاز طبیعی مایع اهمیتی نخواهد داشت. آنها پول خود را گرفته‌اند و برای آنها فرقی نخواهد کرد که آمریکا گاز صادر می‌کند یا از کشورهایی مثل کانادا مجبور به وارد کردن گاز شود.

تغییرات اقلیمی در کنگره آمریکا

در اواخر سال 2015، دنیا در مورد یک اقدام مشترک برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به یک توافق جامع رسید. اقدامات در مورد اجرای توافقنامه کنفرانس اقلیمی اخیر پاریس به شدت پایین بوده است و هنوز کشورهای دنیا یک مکانیزم اجباری را تهیه نکرده‌اند. با این حال، نتایج این کنفرانس بهتر از پیش‌بینی‌ها بوده است. چنین اقدام مشابهی نیز می‌تواند از سوی کنگره آمریکا به تصویب برسد. حتی اگر اکثریت جمهوری‌خواه این موضوع را بدون مطالعه علمی بدانند، بهتر است که جمهوری‌خواهان در مورد هر موضوعی جز اقدام برای تغییر اقلیمی به مخالفت بپردازند. اگر آنها از لجاجت دست بردارند و در اقدامات کوچک به دموکرات‌ها بپیوندند، یک پیشرفت بزرگ در سال انتخابات رخ خواهد داد.

کاهش تولید نفت در جهان

در گذشته تولید نفت جهان تنها در زمان بحران‌های اقتصادی یا یک بار در اوایل دهه 80 میلادی و پس از یک دوره طولانی رشد قیمت اتفاق افتاده بود. با این حال تولید همچنان به طولانی‌تر شدن رشد خود ادامه می‌دهد. براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید جهانی نفت خام و میعانات آن در دوره 9 ساله منتهی به سال 2005 رشدی 7/ 15 درصدی داشته است. در بازه زمانی 9 ساله بین 2005 تا 2014، با وجود ثبت رکورد در قیمت و سرمایه‌گذاری‌ها این رشد تنها 3/ 5 درصد گزارش شده است. اگر تولید در سطح جهان کاهش پیدا کند، به این دلیل خواهد بود که حتی با وجود دکل‌های بیشتر، حفاران به فعالیت کمتری روی آورده‌اند و شرکت‌ها توسعه پروژه‌های نفت شنی در کانادا را به‌دلیل انتظار برای قیمت‌های بالاتر به تعویق انداخته‌اند. این محدودیت بر خلاف رشد تولید از سوی ایران پس از لغو تحریم‌ها در سال 2016 خواهد بود. اگر صلح در لیبی برقرار شود، آنگاه تولید نفت لیبی احتمالا مانع از کاهش کلی تولید نفت جهانی خواهد شد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۶۸۰