کمیته بازار آزاد فدرال در بانک مرکزی ایالات متحده پس از حدود یک‌دهه، با اکثریت قاطع آرا نرخ بهره برای وجوه فدرال را از محدوده صفر تا 0.25 درصدی به محدوده 0.25 تا 0.5 درصدی افزایش داد و نرخ بهره را نیز از 0.75 درصد به یک درصد رساند.

افزایش نرخ بهره از نزدیک به صفر در حال اتفاق افتاده است که فدرال رزرو اعلام کرده است همچنان به دقت روند تورم را زیر نظر خواهد گرفت. همچنین اعلام شد که نرخ بهره به تدریج افزایش خواهد یافت تا به نرخ هدف 3.5 درصدی برسد.

بر اساس این گزارش، طی ماه‌های اخیر، مقامات فدرال‌رزرو به دلایل مختلفی افزایش نرخ بهره بانکی را به تعویق انداختند که برخی از این عوامل، متاثر از فشارهای داخلی و برخی دیگر تحت تاثیر فشارهای خارجی و اتفاقات بازارهای بین‌المللی بوده‌ است.

«جانت یلن»، در داخل با دو عامل بازدارنده مهم در راه افزایش نرخ بهره، آن‌هم پس از نزدیک به یک دهه مواجه بود. این دوعامل، نرخ تورم هدف دو درصدی و نرخ اشتغال بودند. از چالش‌های خارجی فدرال‌رزرو نیز می‌توان به بی‌ثباتی‌های ژئوپولتیک به‌خصوص در منطقه خاورمیانه و همینطور رکود اقتصادی در چین اشاره کرد؛ این اتفاقات باعث شد تا فدرال‌رزرو در تمصمیم خود محتاط‌تر عمل کند. ایالات متحده آمریکا، به‌دنبال وقوع بحران بزرگ مالی که اقتصادهای جهان را به رکود عمیقی فرو برد، نرخ بهره بانکی را به پایین‌ترین سطح ممکن یعنی نزدیک به صفر درصد تنزل داد اما مشاهده علایم خروج از رکود، مقامات فدرال‌رزرو را بر آن داشت تا نرخ بهره بانکی را از اواسط سال‌جاری افزایش دهند. بااین حال آنها که نمی‌خواستند بی گدار به آب بزنند و آن قدر صبر کردند تا همه شواهد دال بر مناسب بودن زمان این اقدام تاریخی باشد. بر همین اساس، با وجود آنکه همگان منتظر بودند تا در نشست ماه سپتامبر، کمیته بازار آزاد فدرال در نهایت به افزایش نرخ بهره رای دهد، اما بازهم در پایان این اجلاس شاهد بودیم که فدرال‌رزرو به تثبیت نرخ بهره رای داد. پس از آن، با رسیدن شرایط اقتصادی جهان به ثبات بیشتر، پیش‌بینی‌های تحلیلگران و اقتصاددانان، نشست دوروزه ماه دسامبر را محتمل‌ترین تاریخ افزایش نرخ بهره معرفی کرد.

اهمیت زمان‌بندی
افزایش نرخ بهره، می‌تواند سبب کندی اقتصاد شود و با خود تورم به‌همراه آورد، اما از سوی دیگر، کاهش نرخ بهره می‌تواند هزینه مصرف را افزایش دهد. بنابراین، کاهش نرخ بهره یک محرک اقتصادی قدرتمند است اما نباید در این کار افراط شود زیرا هدف اصلی حفظ تورم سالانه روی نرخ حدودا دو درصدی برای مصرف‌کننده شخصی است اما این امر مستلزم تعدیل با دقتی است. «جانت یلن» رییس فدرال‌رزرو آمریکا تاکید کرده بود که افزایش سریع نرخ بهره، بیش از پایین باقی ماندن آن برای مدت طولانی، ریسک به‌همراه دارد.

بنابراین، پس از آنکه فدرال‌رزرو تصمیم به افزایش نرخ بهره بگیرد، هزینه استقراض نیز به‌دنبال آن افزایش می‌یابد که این افزایش‌ها آغازگر تاثیرات پلکانی و زنجیروار خواهد شد. در اصل، بانک‌ها نرخ بهره خود را برای مشتریان و صاحبان کسب و کار افزایش می‌دهند که بدین ترتیب، هزینه خرید خانه یا تامین مالی شرکتها افزایش می‌یابد. در نتیجه، به دلیل کاهش هزینه مصرف‌کنند، اقتصاد کند می‌شود. بااین‌حال، این مساله هزینه کالاها را ثابت نگه داشته و تورم را کاهش می‌دهد.

در این بین، زمان‌بندی اهمیت بسیاری دارد. اقتصاد آمریکا به اندازه کافی قدرتمند شده تا بتواند افزایش هزینه‌های استقراض را تحمل کند. اما اگر فدرال‌رزرو نرخ بهره را خیلی سریع، یعنی تا پیش از اینکه اقتصاد آمریکا آمادگی آن را داشته باشد، افزایش دهد، اثرات اثبات شده درباره این افزایش بسیار جدی خواهد بود و این عملیات نتیجه عکس خواهد داد. درصورت شتاب در اجرای این تصمیم، اقتصاد آمریکا تحت فشار قرار می‌گیرد و به ورطه رکود سقوط می‌کند. علاوه‌بر اینها، اثرات افزایش سریع نرخ بهره، نه تنها در آمریکا احساس خواهد شد، بلکه ارزش برابری دلار در مقابل سایر ارزها افزایش یافته و علاوه بر به خطر انداختن بازارهای جهانی، مشاغل کمپانی‌های آمریکایی فعال در سایر کشورهای جهان را نیز تهدید خواهد کرد.

رفع نگرانی از جانب چین
به‌گزارش بلومبرگ، تقویت دور از انتظار پیشرانه‌های قدیمی رشد چین و همینطور نیروی تازه در پیشرانه‌های جدید اقتصاد این کشور، به برچیدن موانع احتمالی «جانت یلن»، رییس فدرال‌رزرو آمریکا در تصمیم سرنوشت‌ساز او و همکارانش برای افزایش نرخ‌های بهره بانکی پس از نزدیک به یک دهه، کمک کرد. رقم خوردن کندترین رشد اقتصادی ربع قرن اخیر، چین را بر آن داشته تا نرخ‌های بهره خود را به پایین‌ترین سطح خود کاهش دهد.

«فیلدینگ چن» و «تام اورلیک»، اقتصاددانان واحد مطالعات بلومبرگ می‌گویند: محرک‌های اقتصادی چین رفته‌رفته سبب ایجاد ثبات در رشد اقتصادی این کشور می‌شوند. انتشار داده‌های انعطاف‌پذیر از اقتصاد، موانع احتمالی پیش‌روی فدرال‌رزرو را در اجلاس پیش‌روی این نهاد برخواهد داشت. همچنین، تثبیت رشد اقتصادی چین از ضرورت افزودن محرک‌های پولی توسط سیاست‌گذاران چینی خواهد کاست.

چراغ سبز جانت یلن
جانت یلن پیشتر هم در سخنرانی دوم دسامبر خود در باشگاه اقتصادی واشنگتن دی‌سی گفته بود: هر دو اطلاعات اقتصادی و مالی که از ماه اکتبر دریافت کرده‌ایم، همسو با انتظارات ما از بهبود بازار کار بوده است. بااین حال، یلن تاکید کرد که فدرال‌رزرو در افزایش نرخ بهره به آرامی گام برمی‌دارد.

جانت یلن، در سخنرانی خود تلویحا گفته بود که به‌زودی شاهد افزایش نرخ بهره بانکی خواهیم بود که این اقدام فدرال‌رزرو حاکی از بهبود و گذر اقتصاد آمریکا از بحران است.

به‌گزارش خبرگزاری رویترز، سیاست‌گذاران فدرال‌رزرو که مدتها از اجلاس 15 و 16 دسامبر با عنوان تاریخ احتمالی افزایش نرخ بهره برای نخستین بار پس از بحران مالی جهان یاد می‌کردند، با این سخنان جانت یلن از حتمی بودن افزایش نرخ بهره در این تاریخ مطمئن شدند.

منبع: اقتصادنیوز