آمارهای موجود نشان‌دهنده آن است که در سال گذشته در مجموع سه خودروساز بزرگ کشور حدود 842‌هزار و 200 دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند، این در حالی است که سال 99 در مجموع حدود 868‌هزار و 100 دستگاه از محصولات سواری در خطوط تولید، نهایی شده است. به این ترتیب طبق آمارهای ارائه شده از سوی سامانه کدال، خودروسازان با تمام وعده و وعیدهای دولت سیزدهم، حتی به میزان سال 99 نیز تولید نداشتند که این موضوع تحقق تولید یک‌میلیون و 500‌هزار دستگاهی در سال‌جاری را با ابهاماتی همراه می‌کند. اما آمار تولید ماهانه خودروسازان نیز از رکورد افت تولید در اسفند1400حکایت دارد. ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو طی آخرین ماه از فصل زمستان سال گذشته در مجموع حدود 37‌هزار و 200 دستگاه خودروی سواری تولید کردند. این تیراژ تولید در قیاس با تولید بهمن ماه حدود 44‌درصد افت را به خود دیده است. سه خودروساز یاد شده در دومین ماه از فصل زمستان حول و حوش 66‌هزار و 500 دستگاه خودروی سواری را در خطوط تولید خود تکمیل کردند. البته خودروسازان در بهمن ماه نیز نسبت به دی ماه سال گذشته افتی حدود 25‌درصدی را تجربه کرده بودند.

به این ترتیب به نظر می‌رسد به‌رغم تعریف ده‌ها پروژه و دستورالعمل راهبردی برای رشد و عرضه بیشتر خودرو، در نهایت خودروسازان آمارهای ناامید‌کننده‌ای از تولید منتشر کرده‌اند. با این حال با توجه به افت تولید ماهانه در دو ماه بهمن و اسفند به نظر می‌رسد دلیل اصلی افت تولید سال 1400 نسبت به سال 99 را باید در کاهش تیراژ 2 ماه پایانی سال گذشته جست‌وجو کرد. خودروسازان به صورت سنتی در ماه‌های پایانی سال تیراژ تولید خود را افزایش می‌دهند اما امسال با توجه به بحث تکمیل خودروهای ناقص به نوعی تغییر تاکتیک داده و به جای افزایش تیراژ تولید، به تکمیل خودروهای دپویی در پارکینگ‌های خود پرداختند. رضا فاطمی‌امین وزیر صمت دولت سیزدهم بعد از در اختیار گرفتن سکان هدایت این وزارتخانه وعده تولید یک‌میلیون و 100‌هزار دستگاهی را در سال 1400 داد اما شرکت‌های خودروساز به‌رغم وعده‌های تولید یک‌میلیون و 100‌هزار دستگاهی، نتوانستند به برنامه سیاستگذار خودرویی جامه عمل بپوشانند. مقایسه تولید خودروسازان با هدف‌گذاری یک‌میلیون و 100‌هزار دستگاهی از افت حدود 23‌درصدی حکایت دارد.

اما چرا سیاستگذار خودرویی در حالی که وعده تولید یک‌میلیون و 100‌هزار دستگاهی را در سال گذشته داده بود در ماه‌های پایانی سال تغییر تاکتیک را به خودروسازان دیکته کرد و فیتیله تولید را پایین کشید؟ دلیل اصلی این مساله را باید ورود نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور به بحث دپوی محصولات در پارکینگ‌های شرکت‌های خودروساز جست‌وجو کرد. ورود سازمان بازرسی کل کشور و برخی دیگر نهادها به موضوع خودروهای ناقص حتی به احضار برخی مدیران عامل خودروسازی نیز منجر شد.

جزئیات تولید 12 ماهه خودروسازان

بررسی جزئیات آمارهای تولید محصولات سواری گویای این نکته است که ایران‌خودرو و سایپا در سال 1400 به نسبت سال 99 با افت تولید روبه‌رو بودند و تنها پارس‌خودرویی‌ها توانستند رشد تولید را در کارنامه خود ثبت کنند. ایران‌خودرویی‌ها با تولید حدود 451‌هزار و 100 دستگاه، عنوان پرتیراژترین خودروساز کشور را به خود اختصاص دادند. با توجه به این تیراژ، خودروساز ساکن کیلومتر 14 جاده مخصوص به تنهایی حدود 54‌درصد از کل تولید خودروی سواری را در کارنامه خود ثبت کرد. سهم سایپایی‌ها نیز از کل تولید سواری حدود 33‌درصد است. باقی تولید نیز (حدود13‌درصد) سهم پارس‌خودرویی‌هاست. در حالی که آبی‌های جاده مخصوص نشان پرتیراژترین خودروساز را در سال 1400 به سینه دارند اما نسبت به تیراژ تولید سال 99 با افت روبه‌رو بودند.

مقایسه تیراژ تولید غول آبی جاده مخصوص در سال 1400 به نسبت سال 99 از افتی حدود 5‌درصدی حکایت دارد. این خودروساز سال 99 تولید حدود 475‌هزار و 550 دستگاه خودرو را در صورت‌های مالی خود ثبت کرده است. اما هریک از خودروهای حاضر در سبد محصولاتی ایران‌خودرو چه افت و خیزی را در سال 1400 به نسبت سال پیش از آن به خود دیدند؟ گروه پژو به عنوان پرتیراژترین گروه خودرویی در این شرکت خودروساز طی سال گذشته حدود 297‌هزار و 800 دستگاه تولید شد. تیراژ تولید گروه پژو طی 1400 در قیاس با تولید سال 99 این خودروساز از افت تولیدی  حدود 14‌درصدی حکایت دارد. آبی‌های جاده مخصوص سال 99 تولید نزدیک به 346‌هزار و 600 دستگاه از انواع محصولات خود با برند پژو را نهایی کردند. بنابراین غول آبی جاده مخصوص در سال 1400 به نسبت سال 99، حدود 47‌هزار و 750 دستگاه از این گروه خودرویی کمتر تولید کرده است. خودروساز ساکن کیلومتر 14 جاده مخصوص در تولید گروه سمند نیز افت تولید را تجربه کرد. آبی‌های جاده مخصوص سال گذشته  حدود50‌هزار و 100 دستگاه انواع سمند را در خطوط تولید خود تکمیل کردند. تولید این تعداد خودرو از گروه سمند در مقایسه با تولید این گروه خودرویی در سال 99 از افتی حدود 9‌درصدی حکایت دارد. غول آبی جاده مخصوص سال 99 حدود 55‌هزار و 200 دستگاه انواع سمند تولید کرد. بنابراین به لحاظ تیراژ شاهد افت تولید حدود 5‌هزار و 100 دستگاهی گروه سمند بودیم. تولید دنا نیز در مسیر گروه پژو و سمند حرکت کرد و افت تولید را به خود دید. آبی‌های جاده مخصوص سال 1400  حدود 50‌هزار و 250 دستگاه انواع دنا تولید کردند. این تیراژ تولید در مقایسه با تولید حدود 55‌هزار و 300 دستگاهی سال 99 از افتی حدود 9‌درصدی خبر می‌دهد. به عبارت دیگر تیراژ تولید دنا در سال گذشته به نسبت سال پیش از آن حدود 5‌هزار دستگاه کمتر شده است. برخلاف گروه پژو، سمند و دنا، تولید رانا در جاده رشد تولید حرکت کرد.

 ایران‌خودرویی‌ها در سال 1400 در مجموع تولید نزدیک به 35‌هزار و 600 دستگاه انواع رانا را نهایی کردند. تولید این تعداد رانا در قیاس با تولید سال 99 از رشدی حدود 173‌درصدی حکایت دارد. آبی‌های جاده مخصوص سال گذشته  حدود 13‌هزار دستگاه انواع رانا تولید کردند. بنابراین شاهد رشد تیراژی حدود 23‌هزار و 600 دستگاهی رانا در بازه زمانی یاد شده هستیم. هایما به عنوان تنها محصول مونتاژی حاضر در خطوط تولید ایران‌خودرو نیز مانند رانا رشد تولید را به خود دید. آبی‌های جاده مخصوص سال گذشته نزدیک به 8‌هزار و 650 دستگاه انواع هایما تولید کردند. تولید این تعداد هایما در قیاس با تولید سال پیش از آن رشدی حدود 74‌درصدی را در کارنامه این خودروساز ثبت کرد. آن طور که آمارهای منتشر شده توسط ایران‌خودرویی‌ها نشان می‌دهد سال 99 تولید  حدود 5‌هزار دستگاه انواع هایما در این شرکت خودروساز نهایی شده است. مقایسه تیراژ تولید هایما در سال 99 و سال 1400 نشان می‌دهد این خودروساز توانسته به لحاظ عددی رشدی حدود 3هزار و 700 دستگاهی را محقق کند.

غول آبی جاده مخصوص در سال 1400 موفق شد از محصول نوبرانه خود یعنی تارا حدود 8‌هزار و 550 دستگاه را در خطوط تولید تکمیل کند. ایران‌خودرویی‌ها در پایان سال 99 در مجموع تولید نزدیک به 150 دستگاه انواع تارا را در کارنامه خود ثبت کرده بودند. سایپا به عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور پشت سر ایران‌خودرو در جاده افت تولید خودروهای سواری حرکت کرد. خودروساز ساکن کیلومتر 15 جاده مخصوص در سال 1400 نسبت به سال 99 افتی حدود 3‌درصدی را به خود دید. سایپایی‌ها در سال 1400 در مجموع تولید نزدیک به 281‌هزار و 250 دستگاه خودروی سواری را تجربه کردند. این در شرایطی است که در سال پیش از آن آنها توانسته بودند  حدود 289‌هزار و 500 دستگاه انواع خودروی سواری تولید کنند. نارنجی‌های جاده مخصوص در سال 1400 تمرکز تولید خود را روی محصولات خانواده تیبا و همچنین محصول نوبرانه خود یعنی شاهین قرار دادند. این خودروساز طی سال گذشته نزدیک به 260‌هزار و 250 دستگاه انواع تیبا تولید کرد. تولید این تعداد تیبا در مقایسه با سال 99 رشدی نزدیک به 10‌درصدی را تجربه کرده است.

بررسی آمارهای سال 99 خودروسازی سایپا نشان می‌دهد این خودروساز نزدیک به 236‌هزار و 950 دستگاه انواع تیبا را در خطوط تولید خود تکمیل کرده است. غول نارنجی جاده مخصوص سال گذشته تولید حدود 20‌هزار و 860 دستگاه شاهین را نیز نهایی کرد. دومین خودروساز بزرگ کشور سال 99 حدود‌ هزار و 730 دستگاه شاهین را در خطوط تولید خود تکمیل کرده بودند. برخلاف ایران‌خودرو و سایپا اما پارس‌خودرو توانسته در جاده رشد تولید حرکت کند. سومین خودروساز بزرگ کشور در سال 1400 به نسبت سال پیش از آن رشد تولیدی حدود 5/ 6 درصد را تجربه کرد. پارس‌خودرویی‌ها در سال گذشته در مجموع تولید حدود 109‌هزار و 850 دستگاه انواع محصولات سواری را در کارنامه خود ثبت کردند. بررسی آمار تولید این خودروساز در سال پیش از آن گویای تولید  حدود103‌هزار دستگاهی محصولات سواری است. بنابراین پارس‌خودرویی‌ها به لحاظ تیراژ توانسته‌اند تولید خود را نزدیک به 6‌هزار و 800 دستگاه در سال 1400 به نسبت سال 99 رشد دهند. گروه Q200 (انواع کوییک به جز کوییک معمولی) پرتیراژترین محصول پارس‌خودرو در سال 1400 محسوب می‌شود. این خودروساز از محصولات حاضر در گروه Q200 حدود 58‌هزار و 450 دستگاه تولید کرد. با توجه به این تیراژ تولید و مقایسه آن با تیراژ سال 99 شاهد رشد حدود 7‌درصدی در تولید این گروه خودرویی هستیم.

 سومین خودروساز بزرگ کشور سال 99 حدود 54‌هزار و 560 دستگاه از محصولات حاضر در این گروه خودرویی را تولید کرده بود. کوییک معمولی عنوان دومین محصول پرتیراژ پارس خودرو در سال 1400 را در اختیار دارد. این خودروساز طی سال گذشته حدود 32‌هزار و 600 دستگاه کوییک معمولی تولید کرد. سال 99 در مجموع 9‌هزار و 750 دستگاه از این خودرو در خطوط تولید پارس خودرو تکمیل شده بود. گروه S200 (ساینا) نیز در سال گذشته حدود 18‌هزار و 200 دستگاه تولید و لقب سومین محصول پرتیراژ پارس خودرو را به خود اختصاص داد. این خودروساز سال 99  حدود8‌هزار و 100 دستگاه انواع ساینا تولید کرد. تولید نزدیک به 600 دستگاه برلیانس هم در سال 1400 در دستور کار پارس‌خودرویی‌ها قرار داشت.