جمشید پژویان

مساله برداشت 5هزار تومان از حساب مشتریان بانک ملی که دیروز نیز به گفته­ رئیس این بانک گویا به اطلاع افراد رسانیده بودند، یک مساله­حقوقی است. وقتی بانک ملی چنین توافقی را با صاحبان سپرده­ها انجام نداده است، نمی­تواند این پول را از حساب آنان کسر کند. در شرایطی که فرد در حال افتتاح حساب است، بانک می­تواند در قرارداد قید کند که با کسر این مبلغ مشتری در داخل سامانه پیامکی قرار می­گیرد. در این شرایط می­توانند با امضای مشتری هرمقدار مبلغ پول را کسر کنند. وقتی چنین قراردادی وجود ندارد، این اقدام غیرقانونی است و حتی عامل تصمیم­گیر این مساله قابل بابت این کار یک طرفه قابل پیگرد قانونی است. این بحث البته یک طرف حقوقی ماجراست. طرف دیگر ماجرا این است که معمولا خدماتی از این دست مثل ارسال پیامک و امثال این یکسری خدمات الزامی است که معمولا بانک­ها برای اینکه مشتری بیشتر بدست آورند، چنین امکاناتی را ارائه می­کنند. در حقیقت این اقدام خلاف منافع بلندمدت برای جذب مشتری است.

بنده اطمینان دارم که اگر در گذشته این حرکت توسط بانک­های دیگر رخ می­داد، قطعا آینده­خوبی در انتظارشان نبود. اگر این اقدام را نکنند خود این حرکت موجب خروج بخشی از سپرده­ها از حساب­ها خواهد شد. چراکه دیگر مشتریان اطمینانی به بانک در این زمینه نمی­کنند. لذا این مساله به نفع بانک ملی نیست. البته شاید این مساله به‌دلیل دولتی‌بودن این بانک، برای دولت و مسئولین آن هیچ اهمیتی نداشته باشد. برای آنان شاید مطرح نباشد که چقدر سود داشته باشند. اما در بلندمدت آنان نسبت به نتایج این قبیل اقدامات آگاه خواهند شد. این مبلغ 5هزار تومان شاید برای هر نفر مبلغ قابل اعتنایی نباشد. ولی وقتی جمع این رقم را می­بینید، متوجه خواهید شد که این مبلغ، یک مبلغ هنگفت به حساب می­آید. تعداد مشتریان و سپرده گذاران بانک ملی البته مشخص نیست. اما رقم آن قطعا بسیار بیشتر از مقدار است. اما تصور بنده این است که رقم جمع شده بسیار زیاد است. در این صورت سوال ما این است که بانک با این درآمد می­خواهد چه کار کند؟ در شرایطی که این مساله با توافق صورت نگرفته و به تائید مشتری نرسیده است. اما اینکه اگر بخواهد از ده­ها میلیون سپرده­گذار این رقم را کسر کند و پس از مدتی اگر برخی از آنان نسبت به این مساله معترض شده و کسر این مبلغ را نخواستند، با تاخیر این پول را بدهد، بیشتر شبیه یک کلاهبرداری محترمانه است. این مساله هیچ فرقی با خیانت در امانت ندارد. حال فرض کنید کیف پول خود را به شخصی دادید. حال بدون اطلاع فرد مقابل بگوید که برای نگهداری این پول در جایی بهتر، مقدار اندکی از پول شما را برخواهم داشت! در این شرایط بدون اجازه بودن این اقدام چه حکمی خواهد داشت؟ این درحالی است که بانک­های ما ادعای بانکداری اسلامی را نیز دارند. این در شرایطی است که حتی به یک روز نگهداری این مقدار پول هم سود تعلق می­گیرد. لذا اگر بانک­های ما می­خواهند از لحاظ شرعی کارشان درست باشد، باید این مقدار را برای کسانی که نمی­خواهند، باید با سود آن پول برگردانند و بابت مدتی که این پول نگه داشته شده، خسارت پرداخت شود. 

منبع: آرمان