مهدی پازوکی در گفتگو با فرارو

قیمت نفت بر خلاف نوسانات هفته گذشته باز هم کاهش یافت و 59 دلاری شد. برخی تقویت ارزش دلار و اشباع ذخایر آمریکا را عامل اصی این اتفاق عنوان کردند. این در حالیست که قیمت نفت در بودجه 94 برابر با 72 دلار پیش بینی شده است. با توجه به سناریوهای مختلف آینده قیمت نفت، آیا ضرورتی برای تغییر قیمت نفت در لایحه وجود دارد؟ 

فرشاد مومنی استاد دانشگاه معتقد است پیش بینی نفت 72 دلاری در بودجه اشتباه بوده است. به گفته این اقتصاددان اين رقم غير واقعي است، چرا كه در تمام اين مدت ديديم كه نفت به زير ٦٠ دلار سقوط كرده و استمرار اين روند نزولي كماكان ادامه خواهد داشت.

علاوه بر آن به علت کاهش درآمدهای ارزی کشور و به دنبال آن نوسانات به وجود آمده در بازار ارز، عده ای از کارشناسان از دولت درخواست کردند که واقع بینانه تر عمل کند و حداقل با کاهش قیمت نفت در لایحه بودجه از کسری بیشتر بودجه جلوگیری کند. خبرها حاکی از آن است که عراق بودجه خود را با نفت 60 دلاری و عربستان با نفت 80 دلاری بسته است.

سخنگوی دولت در پاسخ به انتقادات درباره قیمت پیش بینی شده نفت در بودجه گفته که کل رقم بودجه بالغ بر 830 هزار میلیارد تومان و بودجه عمومی 267 هزار میلیارد تومان هست و کل درآمدهای نفتی پیش بینی شده با قیمت 72 دلار از یک سوم این رقم هم کمتر است.

نوبخت با اطمینان گفت: «حتی اگر قیمت نفت بسیار کمتر از 72 دلار باشد، با مکانیزمی که داریم مدیریت می کنیم.»

به گفته نوبخت قدرت تولید برخی کشورهای همسایه به آنها امکان می دهد هر لحظه خواستند نفت عرضه کنند یا آن را در ذخایر طبیعی نگاه دارند. همین عامل اصلی کاهش قیمت نفت بوده است.

وی بر تلاش برای افزایش توان تولید تاکید کرده و گفته :«اگرچه اکنون براساس تحریم ها می توانیم روزانه یک میلیون بشکه تولید و صادر کنیم، اما اگر حالت تحریم برگردد و در مذاکرات با منطق قوی تیم ما بتوانیم بیشتر صادر کنیم، آن وقت اگر نتوانیم میزان بالاتری تولید کنیم، چه پاسخی به مردم داریم؟ بنابراین باید از الان اقدام کنیم و برای همه شرایط آماده باشیم.»

مهدی پازوکی اقتصاددان و استاد دانشگاه در این باره به فراروگفت: «دولت ایران در شرایط کنونی در تعیین قیمت نفت نه نقشی دارد و نه وزنی. قیمت نفت در بازارهای جهانی همچون سایر بازارها بر مبنای عرضه و تقاضا تعیین می شود. بازار نفت در این شرایط هم از طرف عرضه و هم از طرف تقاضا تحت فشار است.» 

وی توضیح داد: «بزرگ ترین مصرف کنندگان نفت، آمریکا و کانادا هستند. در شرایط حال که سرمایه گذاری های زیادی بر روی نفت شیل شده است میزان تقاضا برای نفت را با کاهش رو به رو کرده است. اگر هم قیمت نفت بالای 80 دلار باشد برایش مقرون به صرفه نیست.» 

وی افزود: «از آن طرف بزرگ ترین تولید کننده نفت عربستان است که بالغ بر 10 میلیون بشکه نفت تولید داشته و قصد ندارد که در میزان تولید خود تغییری ایجاد کند.» 

پازوکی با بیان آن که کاهش قیمت نفت مشکل اقتصاد ما نیست گفت: «دولت در زمینه روابط سیاسی بسیار خوب عمل کرده است اما نتوانسته آن روابط موفق را بر روی اقتصاد هم به درستی پیاده کند.» 

وی افزود: «ایران دارد از یک اقتصاد بیمار رنج می برد. اگر می خواهیم در منطقه الگو باشیم، تنها راهش این است که در مدیریت اقتصادی خود تحول ایجاد کنیم و عقلانیت را بر کشور حاکم کنیم.»

وی با اشاره به قیمت نفت در لایحه بودجه اظهار کرد: «قیمت پیشنهاد شده در بودجه تنها یک محاسبه است و تغییر آن چندان دارای اهمیت نیست. زیرا در سال گذشته هم قیمت نفت در بودجه حدود 100 دلار در نظر گرفته شده بود و حال تقریبا نصف شده است. دولت باید مدیریت اقتصادی و اصلاح ساختارها را در چنین شرایطی پیش بگیرد تا بتواند امور را تحت کنترل خود در آورد.»

این اقتصاددان مشکلات ساختاری را چالش اصلی اقتصاد ایران نامید وگفت: «مشکلات ساختاری پیش از زمان آقای احمدی نژاد هم در کشور وجود داشتند اما در دو دوره دولت نهم و دهم نه تنها این مشکلات مدیریت نشدند و از بین نرفتند بلکه پیچیده تر هم شدند.» 

وی افزود: «ما در زمان دوران احمدی نژاد بالاترین میزان درآمد نفتی را داشتیم. حدود 650 میلیارد دلار حاصل فروش نفت. اما چگونه بود که پس از اتمام دوره ایشان نه تنها نرخ رشد اقتصادی منفی بود بلکه کشور با مشکلاتی همچون تورم، رکود و هزاران مشکل اقتصادی دیگر هم درگیر بود؟» 

وی با اشاره به نوسانات بازار ارز ادامه داد: «برخی معتقدند که اگر دولت قیمت نفت را در بودجه کاهش دهد قیمت دلار هم کاهش پیدا می کند؛ در صورتی که بازار ارز هم همچون دیگر بازارهای کشور بر مبنای عرضه و تقاضا حرکت می کند و قیمت دلار هم همچون یک کالا از این طریق تعیین می شود. درست است که دولت بیشترین سهم را در ارزآوری کشور دارد و  حال با کمبود مواجه است اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که نفت تنها راه ارزآوری به کشور نیست.»

وی توضیح داد: «در شرایط کنونی یکی از سریع ترین و بهترین راه هایی که دولت می تواند برای جبران کمبود منابع ارزی اش پی بگیرد توجه به توریسم و گردشگری است.» 

پازوکی افزود: «ارز آوری گردشگری به مراتب بیشتر از نفت است. نمونه آن هم می تواند کشور همسایه، ترکیه باشد. که کشور ایران به مراتب ظرفیت های بیشتر و بهتری از این کشور دارد. یکی از بزرگ ترین مشکلات گردشگری ایران کمبود حضور بخش های خصوصی در این میان است. نبود هتل های مناسب برای رفت و آمد توریست ها و امکاناتی که آنان را به کشور جذب می کند زیان های زیادی را به این حوزه وارد کرده است.»

وی بهترین راهکار دولت برای جبران کسری بودجه را مالیات اعلام کرد و گفت: «همان طور که بارها بر این نکته تاکید شده دولت نیاز دارد تا هزینه های جاری خود را تماما از راه مالیات تامین کند. مالیاتی که در حال حاضر درصد بسیار کمی از بودجه را به خود اختصاص داده است.»

وی افزود: «نفت باعث شده که دولت خود را بی نیاز از مردم ببیند. در صورتی که مالیات جامعه را پخته می کند و می تواند منبع اصلی درآمدی دولت باشد.» 

پازوکی در آخر تصریح کرد: «دولت باید قانونمند و علمگرا حرکت کند و اگر بخواهد بنا بر قاعده سیاسی دست به کاری بزند مشکلات نه تنها حل نمی شوند بلکه تشدید هم خواهند شد. »

منبع: فرارو