وقتی روابط با یک کشور یا گروه خاص به ۲۰ تا ۳۰ درصد می‌رسد، آنها هستند که تعیین کننده سیاست‌های اقتصادی و سیاسی ما خواهند بود و بر آن تاثیر خواهند گذاشت! بنابراین حاکمیت باید در تعریف خود از مفهوم حفظ استقلال کشور بازنگری کند.
بهبود روابط سیاسی و اقتصادی با کشورها، اولویت اول دولت آینده باشد
کارکردن تنها با یک بلوک و روابط منطقه‌ای محدود، پذیرفتنی نیست
محمود اولاد، کارشناس مسائل اقتصادی، روابط سیاسی و اقتصادی با کشورها را اولویت اول دولت آینده برشمرد و خاطرنشان کرد: این بهبود را نباید صرفا تحت عنوان رفع تحریم دانست، بلکه تحریم تنها یکی از ابعاد آن است. در واقع باید روابط ما با دنیا اصلاح شود و این شرایط که تنها با یک بلوک در دنیا کار کنیم و روابط منطقه‌ای محدود داشته باشیم، پذیرفتنی نیست.
با کنار گذاشتن تفکر جنگ سردی، مناسباتمان را با دنیا گسترده کنیم
وی با یادآوری اینکه کالاهای تولیدی در جهان به شدت پیچیده شده‌اند و هر کدام از قطعات آن در یک قسمت از دنیا تولید می‌شوند، افزود: اینگونه نیست که مانند دوره جنگ سرد، دو بلوک، کاملا از هم منفک شده باشند و جزیره ای تولید کنند. اقتصاد دنیا در هم ادغام شده، چین به همان اندازه به آمریکا وابسته است که آمریکا به چین وابستگی دارد. بنابراین باید با کنار گذاشتن تفکر جنگ سرد؛ مناسباتمان را با دنیا گسترده کنیم. در عین حال این گستردگی باید به نحوی باشد که سهم هیچ کدام از کشورها، بیشتر از اندازه نباشد.
وقتی ۲۰ تا ۳۰ درصد بازار ما، وابسته به کشور دیگری شد، استقلال را از دست داده ایم
حاکمیت باید در تعریف خود از مفهوم حفظ استقلال کشور بازنگری کند
این کارشناس مسائل اقتصادی، توضیح داد: اکنون کشورها در دنیا تلاش می‌کنند وابستگی‌شان را به کشورهای مختلف از این طریق رفع کنند تا درصد وابستگی‌شان کم باشد و از هر کشوری حداکثر تا دو درصد صادرات و واردات انجام دهند و ترکیب و تنوع بازار داشته باشند. وقتی ۲۰ تا ۳۰ درصد بازار ما، وابسته به کشور دیگری شد، در واقع استقلال را از دست داده ایم. استقلال در انزوا نیست، بلکه این است که نوع بازار ما آنچنان باشد که هیچ کدام از شرکای تجاری ما نتوانند در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی ما موثر باشند. وقتی روابط با یک کشور یا گروه خاص به ۲۰ تا ۳۰ درصد می‌رسد آنها هستند که تعیین کننده سیاست‌های اقتصادی و سیاسی ما خواهند بود و بر آن تاثیر خواهند گذاشت. بنابراین حاکمیت باید در تعریف خود از مفهوم حفظ استقلال کشور بازنگری کند.
چرا ایران در برابر کشوری که تمامیت ارضی اش را زیر سئوال برده، ناگزیر به سکوت است؟
چنین سطحی از تهدید نسبت به تمامیت ارضی ایران حتی از سوی آمریکا و اسراییل هم مطرح نشده بود!
وابستگی اقتصادی به چین ما را از پیگیری منافع ملی مان، بازداشته است
اولاد با بیان اینکه با اینکه چین و آمریکا در حوزه های مختلف، نوعی رقابت خصمانه دارند و طبق آمارهای رسمی منتشر شده در زمینه تبادل کالا؛ آمریکا حتی با وجود اثرات جنگ تعرفه های دوران دونالد ترامپ، همچنان بزرگترین شریک تجاری چین است، به گفت: نگاهی به روند افزایشی فروش نفت ایران به چین و کاهش تعداد طرف های تقاضا، نشان می دهد که چرا ایران در برابر کشوری که مکررا و آشکارا تمامیت ارضی اش را زیر سئوال برده و بر آن اصرار دارد، ناگزیر به سکوت است! این در حالی است که چنین سطحی از تهدید نسبت به تمامیت ارضی مان تاکنون حتی از سوی آمریکا و اسراییل هم مطرح نشده بود. در واقع وابستگی اقتصادی به چین ما را از پیگیری منافع ملی مان، بازداشته است.
نمودار خریداران نفت ایران بر اساس آمار موسسه کپلر با ردیابی کشتی‌ها
راهبرد کلان سیاست خارجی ما در تعامل با شرق و غرب نیاز به بازبینی جدی و عمیق دارد
استقلالمان را با کاستن سهم کشورهای خاص و متعادل کردن بازار حفظ کنیم
وی ضمن انتقاد نسبت به اظهارات برخی مسئولان درخصوص خواست چین برای محرمانه نگه داشتن ابعاد قراردادهای تجاری با ایران، تاکید کرد: مجموع این شرایط نشان می دهد، راهبرد کلان سیاست خارجی ما در تعامل با شرق و غرب نیاز به بازبینی جدی و عمیق دارد. باید روابط گسترده با کشورهای جهان را در دستور کار قرار دهیم. چنین تعاملی با دنیا می‌تواند متضمن رشد پایدار اقتصادی باشد. امری که اکنون بسیار به آن نیازمندیم. این تعامل به معنی وادادگی و غرب گرایی نیست، بلکه بحث بر سر این است که استقلالمان را از طریق کاستن سهم کشورهای خاص و متعادل کردن بازار حفظ کنیم.
به شدت نیازمند جذب سرمایه‌گذاری خارجی هستیم
از دست دادن توان صادرات نفت و گاز، فاجعه ای بزرگ برای کشور است
اولاد با بیان اینکه به شدت نیازمند جذب سرمایه‌گذاری خارجی هستیم، ادامه داد: تشکیل سرمایه ثابت در کشور در چند سال گذشته منفی بوده و استهلاک صنایع و کارخانجاتمان جبران نشده است. اکنون به سمت این می‌رویم که امکان تولید و صادرات نفت و گاز را هم از دست بدهیم و نفت و گازی که تولید می‌کنیم تنها به اندازه نیاز داخل باشد. اگر نتوانیم صادرات داشته باشیم، به معنی این است که ارز برای ماشین آلات و کالاهای مورد نیاز هم نخواهیم داشت و این فاجعه‌ای بزرگ برای کشور است.
امنیتی کردن اقتصاد؛ ایران را به یک کشور وابسته تبدیل کرده!
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر ضرورت جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تکنولوژی و فناوری های نوین، اظهار داشت: این مسیر نباید با یک یا دو کشور خاص باشد، مسایل امنیتی نباید با ایجاد ممنوعیت در عرصه اقتصادی، حل شوند، بلکه مسائل امنیتی را باید امنیتی حل کنند.
وی مدعی شد: نتیجه ای که امنیتی کردن اقتصاد تاکنون برای ایران داشته، وابسته تر شدن به یک کشور خاص بوده است. نمی شود به یک کشور یا مجموعه کشورهای خاص وابسته‌تر شویم، تنها با این هدف که می‌خواهیم با برخی از کشورها روابط نداشته باشیم.
در حکمرانی نیاز به اصلاحات داریم
ائتلاف‌های شکل گرفته براساس مناسبات تحریمی، اجازه اصلاح حکمرانی نمی‌دهند!
تا بخواهیم بهبودی در حکمرانی بدهیم، منافع گروه‌های خاص به خطر می‌افتد
وی با تاکید بر ضرورت تامین رشد پایدار اقتصادی برای کشور، به گفت: ما نیاز به اصلاحات در حکمرانی داریم و این اصلاحات، در درجه اول نیازمند بهبود مناسبات ما در فضای بین‌الملل است؛ چرا که ائتلاف‌های بازتوزیعی که بر اساس مناسبات‌های تحریمی در کشور شکل گرفته‌اند اجازه اصلاح حکمرانی نمی‌دهند. به محض اینکه بخواهیم بهبودی در حکمرانی بدهیم منافع گروه‌های خاص به خطر می‌افتد و آنها اجازه این اصلاحات را نخواهند داد. در نتیجه باید استراتژی کلان در روابط بین‌الملل تدوین شود تا حکمرانی اصلاح گردد.
تمرکز شدیدی که روز به روز در حال افزایش است، باید بشکند
چاره‌ای نداریم جزء اینکه وارد فرایند توسعه شویم
به گفته اولاد؛ در حکمرانی، مهم‌ترین مسئله تمرکززدایی قدرت و ثروت از مرکز کشور و دادن اختیارات بیشتر به مناطق و استان‌ها است. تمرکز شدیدی که روز به روز در حال افزایش است، باید بشکند. در شرایطی هستیم که برای کوچک‌ترین تصمیم در عرصه‌های مختلف، وزارتخانه‌ها ایفای نقش می‌کنند! باید مردم را مشارکت داد تا رقابت و نوآوری شکل بگیرد. این مسئله در آموزش و بهداشت گروه‌های مختلف جمعیتی هم مطرح است. باید از این تمرکز ایجاد شده خارج شد تا در لایه‌های پایین به صورت رقابتی کار کنند. این‌ها مباحث اصلی برای باز کردن راه برای توسعه کشور است. مسیرهای دیگری که پیموده می‌شود، تنها تسکین موقت و برای به تاخیر انداختن درد و بیماری است. ما چاره‌ای نداریم جز اینکه وارد فرایند توسعه شویم.
در دل تاریک‌ترین لحظات، روشنایی ایجاد می‌شود
ساختار نشان داده که تمایلی به تغییر اساسی در نگرش خود ندارد؛ اما ناامید نیستیم
این کارشناس اقتصادی با اشاره به چشم انداز پیشبرد اهداف توسعه ای و ظرفیت های موجود در کشور، اظهار داشت: نمی‌دانیم چه رخ خواهد داد؛ اما در دل تاریک‌ترین لحظات، روشنایی ایجاد می‌شود. این ساختار فعلا در عمل نشان داده که تمایلی به تغییر اساسی در نگرش خود ندارد! اما ناامید نیستیم. امیدوارم در مسیر توسعه قرار بگیریم، هر چند که متاسفانه تاکنون به نظر نمی‌رسد سیاست‌های کلی در این چهارچوب تمایلی به تغییر نشان دهند.
منبع: جماران