سه شنبه, 31 خرداد 1401 18:27

علی چشمی: افزایش نرخ بهره به مشکلات ناشی از تورم دامن می‌زند

نوشته شده توسط

درحالی که تعدادی از اقتصاددانان اعتقاد دارند با افزایش نرخ بهره می‌توان مانند سایر کشورها تورم افسارگسیخته را کنترل کرد، برخی دیگر از کارشناسان معتقدند شرایط اقتصاد ایران قابل قیاس با کشورهای توسعه‌یافته نیست و افزایش نرخ بهره به مشکلات ناشی از تورم دامن می‌زند. در شرایط نگران‌کننده تورم لجام‌گسیخته در کشور، بحث افزایش نرخ بهره بانکی به یکی از مباحث مورد مناقشه در محافل اقتصادی تبدیل شده است. موافقان این سیاست اعتقاد دارند مثل تمام دنیا برای کنترل نرخ تورم، باید از ابزار نرخ بهره استفاده کرد. به باور این دسته از کارشناسان این اقدام اصطلاحا نقدینگی را از جامعه جمع کرده و وارد سیستم بانکی کشور می‌کند. در مقابل مخالفان اجرای این سیاست باور دارند که افزایش نرخ بهره بانکی منجر به ایجاد رکود در فضای اقتصادی کشور می‌شود. رکود اقتصادی هم نتیجه‌ای غیر از بی‌کاری و کاهش میزان سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف ندارد. البته در این میان عده زیادی از فعالان بازارهای واسطه‌ای و دلالان نیز هیزم در آتش مخالفان می‌ریزند، چراکه با افزایش نرخ بهره ممکن است سرمایه از بازارها به سمت نظام بانکی جاری شود.

علی چشمی، کارشناس اقتصاد کلان و استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد، جزء مخالفان افزایش نرخ بهره در شرایط کنونی کشور است، چرا که معتقد است به‌خاطر شرایط و بی‌ثباتی اقتصادی ما در سال‌های اخیر، چه از منظر تورم و چه نوسانات شدید در بازار دارایی‌ها، سیاست‌‌گذاری پولی به نوعی از کارکرد افتاده است.

او به «شرق» گفت: وقتی نرخ تورم ما به ۴۰ تا ۵۰ درصد رسیده است، نباید خودمان را با کشورهایی مقایسه کنیم که نرخ تورم زیر 10 درصد دارند. این موضوع بسیار مهم است. چون ابرتورم با نرخ‌های تورم نهایتا هفت، هشت درصدی کشورهای پیشرفته خیلی متفاوت است.

او با تأکید بر اینکه در شرایطی که ما هستیم ابزار سیاست‌ پولی قدرت و کارکردی را که باید، ندارند، ادامه می‌دهد: کشورهای پیشرفته هم حتی سوابقشان نشان می‌دهد که در بازه‌هایی نرخ بهره حقیقی‌شان منفی شده مثلا در دهه 70 وقتی که نرخ تورمشان به 15 درصد رسید، نرخ بهره حقیقی‌شان بسیار منفی شد؛ اما آنها توانستند با افزایش خرد و ذره‌ذره نرخ بهره، تورم خود را کنترل کنند. الان هم که تورمشان بالا رفته نرخ بهره را کمی افزایش دادند و از یک به 1.75 درصد رساندند، درحالی‌که تورمشان 8.6 درصد است؛ یعنی نرخ بهره حقیقی‌شان حدود هفت درصد منفی است.

آتش تورم داغ‌تر می‌شود؟

به گفته او وضعیت ما در ایران خیلی متفاوت است، هم از نظر مقدار تورم و هم از نظر ماهیت تورم. چون ماهیت تورم فعلی در کشورهای پیشرفته حاصل افزایش قیمت انرژی، مواد غذایی یا... است؛ یعنی این یک شوک است که وارد می‌شود و ادامه پیدا نمی‌کند اما در کشور ما تورم ناشی از به‌هم‌ریختگی اقتصادی در ابعاد مختلف است و با بی‌ثباتی تمام، قیمت تمام کالاها دومینووار تغییر می‌کند. چشمی ادامه می‌دهد: اقتصاد ما در شرایط خاصی قرار دارد و نمی‌توانیم خودمان را با کشورهای دیگری مقایسه کنیم که ثبات دارند. شرایط ما از سال 97 بی‌ثبات است و دستکاری نرخ ارز یا نرخ بهره می‌تواند توفان اقتصاد ما را شدیدتر کند؛ برای مثال دولت جدید اکنون با هر ابزاری در حال مالیات‌گرفتن است، این مالیات‌ها که در دوماهه اول امسال به 100 هزار میلیارد تومان رسیده، به تولیدکننده فشار می‌آورد. در سوی دیگر هم حذف ارز چهارهزارو 200 تومانی برای تولیدکنندگان مثل مالیات عمل می‌کند، دستمزدها هم که هزینه تولید را بالا برده است؛ بنابراین در این شرایط اگر نرخ بهره بالا برود، هزینه مالی تولیدکننده بسیار بالا می‌رود و این در نهایت هم روی قیمت‌ها و هم تولید، اشتغال و قیمت‌ها تأثیر مخربی می‌گذارد. این تحلیلگر تأکید دارد که ما نباید نرخ بهره اسمی را به تورم نزدیک کنیم، بلکه باید راهی پیدا کنیم تا نرخ تورم را پایین بیاوریم، چون نرخ تورم همه ابعاد اجتماع را تحت تأثیر قرار می‌دهد و افزایش نرخ بهره در این شرایط، آتش تورم را با بالابردن هزینه‌های تولید داغ‌تر می‌کند.

منبع: شرق

نظر دادن

لطفا دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید: