زهرا کریمی(عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران)

تازه‌ترین گزارش‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران در ماه‌های اردیبهشت و خرداد ماه امسال نشان می‌دهد که شتاب نرخ تورم ماهانه کاهش یافته و نرخ تورم نقطه به نقطه نیز اندکی کاهش یافته و از 52.1 درصد در اردیبهشت ماه به 50.4 درصد در خرداد رسیده است. نکته مثبتی که درگزارش نرخ تورم دو ماه پایانی فصل بهار دیده می‌شود این است که از شتاب تورم ماهانه و نقطه به نقطه کم شده است. در حالی که در ماه‌های گذشته تورم ماهانه گاه با رشد 4 درصد هم همراه بود در خرداد ماه امسال این رشد به 0.8 درصد رسیده است. این درحالی است که اگر روند ماه‌های گذشته (برای مثال با رشد ماهانه 4 درصد) ادامه می‌یافت باید منتظر تورم‌های به مراتب بالاتر می‌بودیم.

کاهش شتاب نرخ تورم دراین ماه‌ها حاکی از کاهش نگرانی مردم نسبت به آثار تحریم‌ها یا آرام گرفتن انتظارات تورمی است. درواقع پر بودن فروشگاه‌های سراسر کشور از کالا تا حدود زیادی نگرانی مردم از تأثیر تحریم بر واردات و تأمین کالا را از بین برده است. این درحالی است که اگر مردم به‌دلیل نگرانی از آینده بیش از نیاز خود اقدام به خرید و احتکار خانگی کنند، امکان پاسخگویی به این تقاضا وجود ندارد. دراین زمینه دولت همچنان نرخ کالاهای مهم و با اهمیتی همچون سوخت و نان را نیز ثابت نگهداشته است که خود عاملی برای جلوگیری از رشد نرخ تورم است. عامل دیگری که به نظر می‌رسد باعث کاهش شتاب نرخ تورم شده است، افت تقاضای بخش تولید است. هم‌اکنون به‌دلیل مشکلاتی که درمبادلات بین‌المللی به‌وجود آمده برخی از واحدهای تولیدی با ظرفیت کامل خود فعال نیستند و همین عامل باعث افت تقاضای این بخش شده است.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، تأثیرشرایط بین‌المللی و سیاسی برانتظارات مردم و به تبع آن شاخص تورم است. در هفته‌های اخیر امید به کاهش تنش بر بازار سکه و ارز نیز تأثیر گذاشت و جلوی افزایش قیمت‌ها را گرفت. بدین ترتیب درصورتی که تنش‌های بین‌المللی کاهش یابد به طور قطع شاهد تغییر زیادی در نرخ تورم خواهیم بود. همانگونه که اشاره شد، گرچه شتاب تورم کم شده ولی رشد قیمت‌ها ادامه دارد. خوشبختانه دولت با اعمال سیاست‌های خود تا حدود زیادی توانسته است انتظارات تورمی را کنترل کند و از نگرانی مردم بابت آثار تحریم‌های خارجی بر تأمین مایحتاج مردم بکاهد. با توجه به تداوم تنش در روابط ایران و امریکا، تغییر شرایطی که نگرانی از آینده را بالا ببرد ممکن است مجدداً به افزایش انتظارات تورمی و شتاب تورم منجر شود، چرا که رفتار مردم تحت تأثیر شرایط عینی تغییر می‌کند. امیدوارم که دستگاه دیپلماسی کشور بتواند به بهترین نحو ممکن این تنش را مدیریت کند و ثبات و آرامش را که لازمه رونق اقتصادی است تضمین کند.