الف- منابع بودجه: 

چهار منبع اصلی درآمدهای دولت نفت، مالیات، درآمدهای گمرکی و فروش شرکت‌های دولتی است. 

۱- نفت :

- چشم‌انداز فروش نفت ایران در سال ۹۸ چندان خوشایند نیست زیرا ۸ کشوری که مجوز واردات نفت ایران را دریافت داشته‌اند برای مدت ۶ ماه است که با توجه به روند رو به تزاید دشمنی آمریکا با ایران، احتمالا در پایان ۶ ماه کاهش خواهد داشت. 

- چشم‌انداز قیمت نفت نیز با توجه به روند کاهشی قیمت نفت با وجود زمستان پیش رو و تولید رو به تزاید تولید نفت در آمریکا و تلاش روسیه برای گسترش بازار نفت خود و ناهماهنگی بین اعضای اوپک، مطلوب نیست. 

- با توجه به پرداخت وجه نفت به ارزهای محلی و محدود شدن بازپرداخت وجوه آن با کالاها، دریافت درآمدهای نفتی به‌صورت ارز بسیار دشوار است. 

با توجه به موارد فوق درآمدهای دولت از طریق نفت حدود نصف سال ۹۷ برآورد می‌شود.

۲- مالیات: 

پیش‌بینی‌های رشد اقتصادی در سال ۹۸ اغلب منفی است و با توجه به روند افزایشی تورم و رکود، به نظر نمی‌رسد مالیات وصولی در سال ۹۸ برابر با سال ۹۷ باشد. 

۳- درآمدهای گمرکی :

با وجود تحریم‌های گسترده و محدودیت ارز خارجی، درآمدهای گمرکی در سال ۹۸ بسیار کمتر از سال ۹۷ خواهد بود. 

۴- فروش شرکت‌های دولتی :

متاسفانه دولت‌های ما در واگذاری و فروش شرکت‌های دولتی کارنامه موفقی ندارند و با توجه به اوضاع و احوال اقتصادی گمان نمی‌رود خرید شرکت‌های دولتی با استقبال مواجه شود. 

بنابراین منابع دولت برای سال آینده با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو است که امکان افزایش آنها بسیار بعید است. 

ب- مصارف بودجه:

به‌رغم محدودیت‌های شدید منابع دولت، مصارف بودجه نسبت به سال ۹۷ افزایش قابل توجهی خواهد داشت که مهم‌ترین آنها عبارتند از: 

۱- افزایش حقوق کارکنان دولت :

با توجه به روند افزایش تورم و کاهش قدرت خرید پول، دولت وعده افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارکنان در سال ۹۸ را داده است. با توجه به روند افزایشی تورم در ماه‌های پایانی سال جاری و تورم بیشتر از ۳۰ درصدی سال آینده، گمان نمی‌رود افزایش حقوق‌ها به ۲۰ درصد محدود بماند. 

۲- کمک هزینه خرید کالاهای اساسی و یارانه‌ها :

دولت امسال فعلا مبلغ ۲۰۰هزار تومان به کارکنان و بازنشستگان با حقوق کمتر از ۳ میلیون تومان پرداخته است و به‌نظر می‌رسد تا پایان سال جاری، چند بار این پرداخت تکرار شود و با توجه به روند تورم، انتظار می‌رود این پرداخت در سال آینده با دفعات بیشتر تکرار شود.

پرداخت یارانه‌ها نیز همچنان تداوم خواهد داشت و متاسفانه دولت اهل غربالگری و حذف یارانه‌بگیران ثروتمند نیست. 

۳- طرح‌های عمرانی :

با توجه به افزایش قیمت ارز و نرخ تورم، هزینه پیشبرد طرح‌های عمرانی افزایش قابل توجهی خواهد یافت و در صورت خواست دولت به پیشبرد این طرح‌ها، هزینه‌های سنگینی فرا راه دولت خواهد بود. واگذاری طرح‌های عمرانی به بخش خصوصی نیز انتظار نمی‌رود با استقبال مواجه شود. 

ج- کسری بودجه 

با توضیحات فوق درباره وضعیت منابع و مصارف بودجه سال ۹۸ می‌توان پیش‌بینی کرد که کسری بودجه واقعی دولت برای سال ۹۸ احتمالا بیش از ۵۰ درصد بودجه کل کشور خواهد بود. 

تامین چنین کسری بودجه عظیمی با روال معمول دولت‌های ما، از طریق استقراض از شبکه بانکی و بانک مرکزی (بخوانید چاپ پول!) مانند بنزینی بر آتش تورم خواهد بود که مشکلات بیشتری را فرا راه دولت و مردم ایجاد خواهد کرد.

به نظر می‌رسد سال ۹۸ سخت‌ترین سال کشور در چند دهه اخیر باشد که فشار عظیمی را بر اکثریت مردم کشور وارد خواهد ساخت. 

د- چه باید کرد؟ 

برای متعادل ساختن منابع و مصارف بودجه ۹۸ راه‌های زیادی وجود دارد که اعمال آنها نیازمند به‌کار‌گیری اصول علمی، تصمیمات دشوار و پایمردی در اجرای آنهاست. 

توصیه می‌شود دولت موقعیت خطیر کشور و اقتصاد را درک کرده و اقدام عاجلی در این زمینه به عمل آورد. 

منبع: دنیای اقتصاد