وحید شقاقی شهری در بیان خط فقر نسبی به فرارو می‌گوید: در خط فقر نسبی تامین مایحتاج زندگی مقدور نیست. ضعف کالری در خانوار‌ها مشهود است. هزینه‌های سفر و تفریح وجود ندارد. خانواده در شرایط سختی زندگی می‌کند. اگر بیماری حتی بیماری عادی وجود داشته باشد فرد نمی‌تواند به پزشک مراجعه کند. حتی فرزندان از تحصیل و ادامه تحصیل بازمی‌مانند. خط فقر نسبی درآمدی بین 700 تا یک میلیون تومان را شامل می‌شد. به این ترتیب خط فقر مطلق و خط فقر نسبی به هم نزدیک شده است.
به گزارش فرارو، احمد میدری، معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته امروزه 18 تا 35 درصد مردم زیر خط فقر هستند. این موضوع ما را برآن داشت که با وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و استاد دانشگاه به گفتگو بنشینیم. شقاقی شهری مفاهیم خط فقر مطلق، خط فقر نسبی و میزان درآمد برای یک زندگی با حداقل امکانات را تفکیک می کند. او معتقد است درآمد یک زندگی حداقلی در شهر تهران به پنج میلیون تومان و در شهرستان ها به سه میلیون و 700 هزار تومان رسیده است. این کارشناس اقتصادی معتقد است خط فقر مطلق و نسبی به هم نزدیک شده است.
50 درصد جمعیت کشور زیر خط فقرند
وحید شقاقی شهری با اشاره به آمار احمد میدری مبنی بر اینکه 18 تا 35 درصد مردم زیر خط فقر هستند ادامه می دهد: من نمی دانم 18 از کجا آمده، اما 35 درصد معنا دارد. آقای میدری همچنین تعریفی از خط فقر ارائه نداده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی به فرارو می گوید: در گزارش سال 94 مرکز آمار، آستانه خط فقر متوسط درآمد و هزینه را معیار و آستانه خط فقر گرفته بودند. این گزارش حاکی از آن بود که 37 درصد جمعیت کشور زیر خط فقر یعنی پایین تر از دهک سوم قرار می گیرد. روند 10 ساله از سال 84 تا 94 یک روند افزایشی بوده و دامنه جمعیتی که زیر خط فقر قرار می گیرند افزایش پیدا می کند. علی رغم آنکه سال 93 و 94 هم اوضاع بهتر شد، اما خط فقر همچنان روند صعودی داشت. اکنون اگر دهک سوم را ملاک قرار دهیم بیش از 50 درصد خانوار ها و جمعیت کشور زیر خط فقرند.
اقلام پرمصرف بیشتر از 50 درصد افزایش قیمت داشتند
شقاقی شهری ادامه می دهد: امسال میانگین شاخص کل هزینه های اقلام مصرفی نسبت به سال گذشته 38 درصد افزایش پیدا کرد. اما برداشت من این است که افزایش هزینه کالا های پرمصرف و ضروری بیش از این میزان است. 38 درصد میزان افزایش هزینه 320 کالا در مهر 97 نسبت به مهر 96 است. مثلا قیمت دخانیات نسبت به سال گذشته 165 درصد و پوشاک 40 درصد افزایش پیدا کرد. به نظر من برای کالا های پر مصرف بیش از 50 درصد افزایش قیمت داریم.
خط فقط مطلق چه میزان درآمد است؟
شقاقی شهری می گوید این آمار در ارتباط با فقر نسبی است. فقر مطلق یعنی فرد درآمدی داشته باشد که فقط زنده بماند. در دنیا برای خط فقر مطلق که حداکثر فقر است درآمد پایین تر از یک یا دو دلار در روز در نظر گرفته می شود. در وضعیت فعلی ما با دلار بازار آزاد روزانه 15 تا 30 هزار تومان در روز و ماهانه 450 تا 900 هزار تومان در ماه به دست می آید. در خط فقر مطلق فرد اصطلاحا رو به موت است. در خط فقر مطلق مسکن هم محسوب نمی شود.
خط فقر نسبی بین 700 تا یک میلیون تومان
او در بیان خط فقر نسبی نیز ادامه می دهد: در خط فقر نسبی تامین مایحتاج زندگی مقدور نیست. ضعف کالری در خانوار ها مشهود است. هزینه های سفر و تفریح وجود ندارد. خانواده در شرایط سختی زندگی می کند. اگر بیماری حتی بیماری عادی وجود داشته باشد فرد نمی تواند به پزشک مراجعه کند. حتی فرزندان از تحصیل و ادامه تحصیل بازمی مانند. خط فقر نسبی درآمدی بین 700 تا یک میلیون تومان را شامل می شد. به این ترتیب خط فقر مطلق و خط فقر نسبی به هم نزدیک شده است.
درآمد یک زندگی حداقلی چقدر است؟
این اقتصاددان می گوید: در محاسباتی که داشتم در سال 96 برای یک خانواده سه یا چهار نفره در شهر تهران حدودا به سه و نیم میلیون تومان درآمد برای تامین حداقل مایحتاج و یک زندگی آبرومندانه نیاز داشتیم. در سایر شهرستان ها این رقم حدودا دو و نیم میلیون تومان بود که باید 50 درصد (افزایش هزینه اقلام پرمصرف) را به این ارقام اضافه کنیم. یعنی در شهر تهران حدودا این رقم حدودا به پنج میلیون تومان و در شهرستان ها به سه میلیون و 700 هزار تومان می رسد. فراموش نکنید که این رقم خط فقر نیست بلکه هزینه یک زندگی با حداقل امکانات است.
این کارشناس اقتصادی می گوید: فشار معیشت بر خانوار ها بسیار زیاد است که اگر نتوانیم کارت هوشمند تغذیه بدهیم و نتوانیم معیشت مردم را تامین کنیم، با توجه به شدت گرفتن خط فقر، مشکلات بعدی دامن اقتصاد ایران را خواهد گرفت. تبعات شدت گرفتن خط فقر می تواند افزایش سرقت و قتل، موج اعتراضات، کاهش سطح امنیت اجتماعی، بر هم خوردن امنیت اقتصادی، افزایش آسیب های اجتماعی مثل طلاق، افزایش سوء تغذیه، ممانعت از ادامه تحصیل و گسترش بیماری ها به دلیل کمبود تغذیه و افزایش ساعات کار بیشتر باشد.