یک استاد دانشگاه گفت: «ادامه پرداخت یارانه به تمامی افراد کاملا اشتباه است اما حذف یکباره 24 میلیون نفر نیز اشتباه است و دولت باید به تدریج هر تعداد که به صورت کاملا صحیح مشخص می کند را از دریافت یارانه کنار بگذارد.»

ربیعی وزیر کار اخیرا با حضور در صحن مجلس گفته حذف یارانه 24 میلیون نفر پُردرآمد در حال حاضر با ظرفیت های فنی و اجتماعی سازگاری ندارد. وی همچنین خواستار تشکیل کمیسیون مشترک میان دولت و مجلس برای بررسی و ساماندهی نظام یارانه ها شده است. این در حالی است که مجلس نهم در اواخر عمر خود دولت را مکلف کرد 24 میلیون نفر از افراد ثروتمند را از دریافت یارانه حذف کند.

اکنون این سوال مطرح است که آیا حذف ثروتمندان از دریافت یارانه قابلیت اجرایی دارد؟

دکتر مهدی پازوکی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «در کوتاه مدت حذف افراد ثروتمند از دریافت یارانه با توجه به فقدان پایگاه اطلاعاتی متقن در کشور امکان پذیر نیست. اکنون بار مالی یارانه مستقیمی که به این 24 میلیون نفر افراد برخوردار که باید از دریافت یارانه محروم شوند پرداخت می شود حدود 12 هزار میلیارد تومان در سال می شود؛ منتهی در شرایط فعلی اصلاح سیستم به صورت یکباره کار بسیار مشکلی است.»

وی ادامه داد: «من معتقدم یارانه فقط باید به سه دهک پایین درآمدی داده شود. یعنی افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی و افرادی که در این دو دسته نیستند اما نیازمندند که باید با مراجعه به کمیته امداد نسبت به ثبت نام برای دریافت یارانه اقدام کنند تا بعد از راستی آزمایی به آنها نیز یارانه پرداخت شود.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «مطالعه ای که اخیرا یکی از نهادهای مسئول در ایران انجام داده نشان می دهد 42 درصد از مستمری بگیران کمیته امداد و 52 درصد از مستمری بگیران سازمان بهزیستی غیرنیازمند هستند.»

وی ادامه داد: «همچنین مطالعات خود بنده نشان می دهد در بازه زمانی سالهای 1360 تا 1368 حداقل 50 درصد کسانی که از طریق تعاونی های مسکن در تهران خانه گرفتند یک واحد مسکونی دیگر در این شهر داشتند. این موضوع نشان می دهد تعاونی مسکن نه تنها توزیع عادلانه نداشته، بلکه شرایط را ناعادلانه کرده است. یعنی فردی که خانه داشته و دروغ نگفته از این رانت محروم شده اما فردی که خانه داشته و دروغ گفته از این رانت برخوردار شده است.»

وی افزود: «همچنین در حال حاضر 5.5 میلیون نفر در ایران وجود دارند که هم بیمه اجتماعی و هم بیمه خدمات درمانی هستند. لذا نتایج این مطالعات نشان می دهند سیستم آمار و اطلاعات اقتصادی مربوط به خانوار در ایران به شدت ضیف است و مشکل دارد؛ چنانکه به دلیل فقدان اطلاعات یک طبقه رانت سیکل در جامعه ایران بوجود آمده است که از خیلی از رانت های اقتصادی کشور برخوردار است.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «بنابراین دولت باید در سال 95 هر تعداد از افرادی که یارانه نقدی دریافت می کنند اما در واقع نیازمند نیستند را با راستی آزمایی و اطلاعات دقیق حذف کند اما لزوما نباید یکباره اقدام به حذف تمام 24 میلیون نفر کند چون به دلیل فقدان اطلاعات آماری صحیح و متقن ممکن است با اقدام عجله ای افراد نیازمند نیز حذف شوند و به این ترتیب در سال انتخابات به پوپولیسم در کشور دامن زده شود.»

وی ادامه داد: «یعنی ممکن است هر اقدامی که بدون اطلاعات کافی صورت گیرد و عوارض منفی به بار آورد در شرایط کنونی باعث به قدرت رسیدن مجدد پوپولیسم شود که برای اقتصاد ایران فاجعه است.»

وی افزود: «لذا ادامه پرداخت یارانه به تمامی افراد کاملا اشتباه است اما حذف یکباره 24 میلیون نفر نیز اشتباه است و دولت باید به تدریج هر تعداد که به صورت کاملا صحیح مشخص می کند را از دریافت یارانه کنار بگذارد.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که اگر تعداد زیادی از مردم با فراخوان کمیته امداد برای ثبت نام افراد نیازمند جهت دریافت یارانه به این نهاد هجوم آوردند چه باید کرد؟، گفت: «بعید است چنین اتفاقی روی دهد. بالاخره برخی خانواده ها تمایل ندارند به چشم مستمری بگیر کمیته امداد به آنها نگاه شود. به طور مثال اگر فردی بخواهد ازدواج کند و بفهمد خانواده مقابل مستمری بگیر کمیته امداد است ممکن است دیدگاهش تغییر کند.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که آیا اگر یارانه را صرفا برای سه دهک پایین جامعه در نظر بگیریم طبقه متوسط جامعه به سمت طبقات پایین سقوط نخواهد کرد و اساسا طبقه متوسط در ایران محو نخواهد شد؟، گفت: «خیر، قدرت خرید مبلغ 45500 تومان در سال های اخیر با توجه به میزان تورم دیگر به اندازه سال 89 نیست و به کمتر از 50 درصد کاهش پیدا کرده است.»

وی ادامه داد: «مشکل این است که با توجه به تبلیغاتی که آقای احمدی نژاد و رسانه ها در آن دوره راه انداختند مردم این پول را حق طبیعی خود می دانند. اکنون شرکت نفت در حالی که باید پول فروش نفت را صرف هزینه های بالادستی و سرمایه گذاری های اساسی کند آن را به دولت می دهد که یارانه مردم را پرداخت کند که این کار فاجعه است.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که علت اینکه پایگاه اطلاعات آماری در ایران دقیق و متقن نیست چیست؟، گفت: «علت آن این است که در ایران مردم دولت را نماینده حکومت می دانند نه نماینده مردم و لذا معتقدند هر چه بتوانند از دولت بکنند غنیمت است. لذا هیچگاه اطلاعات درستی از سوی مردم داده نمی شود.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که آیا تعداد افراد غیرنیازمند به دریافت یارانه در ایران 24 میلیون نفر است؟، گفت: «برآوردهای کارشناسی نشان می دهد بیشتر از 24 میلیون نفر در کشور نیازی به دریافت یارانه ندارند. منتهی چون اطلاعات دقیقی وجود ندارد و ممکن است اشتباهی افراد نیازمند نیز حذف شوند نمی توان یکباره به حذف همه آنها اقدام کرد.»

وی ادامه داد: «به طور مثال اکنون در حالی که صندوق های بیمه با مشکل مواجه هستند و کلی بدهی دارند اما به دلیل سیاست های پوپولیستی، کشاورزی که باغ وی 5 میلیارد تومان قیمت دارد بیمه رایگان شده است. یعنی قانون گذار بدون هیچ مطالعه ای کلیه روستاییان را بیمه رایگان کرده است در حالی که مطالعات کارشناسی نشان می دهد 46 درصد روستاییان ایران اساسا نیازمند نیستند.»