با ابلاغ مقررات جدید ارزی توسط بانک مرکزی ۴۴۵ صرافی مجاز به اعلام اطلاعات معاملات در سامانه سنا شدند و خرید و فروش ارز برای اشخاص حقیقی و حقوقی غیرمجاز ممنوع است.

بانک مرکزی ۲۶ روز پیش مقررات ناظر بر عملیات صرافی ها را به تمام صرافی های دارای مجوز از بانک مرکزی ابلاغ کرد که بر اساس آن قرار است تمام فعالیت های ارزی در بازار آزاد و صرافی های بدون مجوز، غیرمجاز شناخته شود که البته بخشنامه آن هنوز به صورت رسمی اجرایی نشده و در مرحله آزمایشی است.  

طبق بخشنامه بانک مرکزی فعالیت صرافی ها در فضای مجازی ممنوع شده و هرگونه فعالیت صرافی ها خارج از سامانه سنا برای معامله ارز غیر مجاز است. این مقررات بر اساس قانون پولی و بانکی و قانون برنامه پنجم توسعه در تاریخ ۹۳/۱۰/۲۹ به همه صرافی های دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی ابلاغ شده است.

طبق مقررات مذکور از این پس هر گونه فعالیت صرافی های مجاز برای خرید و فروش ارز در فضای مجازی ممنوع بوده و این مقررات به هیچ عنوان معاملات فردایی را به رسمیت نمی شناسد و صرافی ها از این پس آنها مکلف به نصب نرخ خرید و فروش ارز در صرافی و یا در تارنمای خود هستند و تمام معاملات صرافی های مجاز اعم از خرید و فروش عمده وخرد حتما باید در سامانه سنا ثبت شود.

کانون صرافان موظف شده که براساس اطلاعات ثبت شده توسط صرافی ها در سامانه سنا نرخ روزانه ارز را در محدوده زمانی ساعت ۱۰ تا ۱۸ بعداز ظهر روزهای کاری به فاصله زمانی هر ساعت یک بار اعلام و این نرخ در تارنمای صرافی ها درج شود. تمام معاملات ارزی فقط برای صرافی مجاز معتبر بوده و خرید و فروش ارز بر اساس ماده ۳ مقررات ناظر ارزی صرافی ها برای اشخاص حقیقی و حقوقی ممنوع شده است.

بررسی های میدانی مهر نشان می دهد که اخیرا اقداماتی از سوی بانک مرکزی با همکاری برخی دستگاه ها برای پاک کردن بازار ارز از دلالان بزرگ که اقدام به تعیین نرخ ها و قیمت گذاری نرخ های روز بعد می کردند، آغاز شده است و بازار ارز روزهای خلوتی را می گذراند و فقط دلالان خرده پا که به گفت خود آنها تاثیری در نرخ گذاری های بازار ندارند، در این بازار معامله می کنند.

البته صرافی های بزرگ هم در بازار دلالی معاملات بزرگ و کلان را در دست دارند. اما به هر حال ابلاغ بخشنامه جدید بانک مرکزی تا حدودی توانسته به بازار دلالی ارزی سر و سامانی بدهد و دلالان را نسبت به وضعیت آتی بازار ارز نگران کند.

در حال حاضر ۴۲۸ شرکت صرافی از بانک مرکزی مجوز فعالیت رسمی دارند و می توانند در بازار ارز کشور به صورت رسمی فعال باشند و باید اطلاعات معاملات خود را به صورت روزانه به سامانه سنا وارد کنند. علاوه بر آنها ۱۷ صرافی که پروانه کسب آنها توسط اتحادیه طلا و جواهر ابطال و مجوز فعالیت از بانک مرکزی دریافت کرده اند هم به جمع آنها پیوسته اند.

با توجه به بند (ج) ماده (۱۱) و بند (الف) ماده (۴۲) قانون پولی و بانکی کشور مصوب مورخ ۱۸ تیر ماه ۱۳۵۱ و همچنین ماده (۹۶) قانون برنامه پنجم توسعه، مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی‌ها به شرح ذیل ابلاغ می‌گردد:

الف) تعاریف:

ماده (۱) در این مقررات عناوین ذیل در معانی مشروح مربوطه به کار می‌رود:
۱- معاملات نقدی: معاملاتی هستند که خریدار و فروشنده به محض انجام معامله، ارز و ریال مورد معامله را مبادله می‌نمایند.
۲- معاملات آتی و سلف: معاملاتی هستند که مبادله ارز و ریال به روز یا روزهای آینده محول می‌گردد.
۳- کانون صرافان ایران: تشکل حرفه‌ای متشکل از کلیه صرافی‌های دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی که به منظور ساماندهی بازار ارز و سکه و ایجاد هماهنگی در حوزه صرافی‌ها تأسیس گردیده است.
۴- روز کاری بانکی: روزی است که بانک‌ها برای ارائه خدمات بانکی باز هستند.
۵- معاملات جزئی: به معاملاتی گفته می‌شود که مبلغ ارزی آن حداکثر معادل ۱۰ هزار دلار باشد.
۶- معاملات عمده: به معاملاتی گفته می‌شود که مبلغ ارزی آن از معادل ۱۰ هزار دلار بیشتر باشد.
۷- سامانه سنا: سامانه‌ای است که صرافی‌ها موظف می‌باشند آمار و اطلاعات کلیه معاملات و خرید و فروش ارز خود را در آن ثبت نمایند.

ب) عوامل بازار:

ماده (۲) صرافی‌های دارای مجوز فعالیت معتبر از بانک مرکزی، مجاز به اشتغال به معاملات ارزی هستند. این صرافی‌ها می‌توانند نسبت به خرید و فروش ارز برای خود و یا برای مشتریان خود اقدام نمایند.
تبصره: انجام هر گونه عملیات صرافی در فضای اینترنتی و یا مجازی ممنوع می‌باشد.
ماده (۳) بجز افراد موضوع ماده (۲) فوق، اشتغال به خرید و فروش ارز، مدیریت و تسویه معاملات به هر نحو ممنوع است.

پ) ساعات کاری:

ماده (۴) انجام معاملات عمده توسط صرافی‌ها صرفا از ساعت ۱۰ الی ۱۸ روزهای کاری بانکی مجاز می‌باشد.

ت) اعلام نرخ ارز و الزام به انجام معامله:

ماده (۵) صرافی‌ها در صورتی مجاز به خرید و فروش ارز می‌باشند که قبلا نسبت به اعلام همزمان نرخ خرید و فروش ارز در محل استقرار صرافی و یا تارنمای صرافی اقدام نمایند.

ث) الزام به ثبت معاملات در سامانه سنا:

ماده (۶) کلیه صرافی‌ها موظفند معاملات عمده را به صورت همزمان در سامانه سنا ثبت نمایند.
ماده (۷) ثبت معاملات جزئی در سامانه سنا می‌تواند در پایان روز کاری انجام شود.

ج) اعلام متوسط نرخ خرید و متوسط نرخ فروش:

ماده (۸) کانون صرافان مکلف است در محدوده زمانی مندرج در ماده (۴) این مقررات هر یک ساعت یکبار میانگین موزون نرخ خرید صرافی‌ها و میانگین موزون نرخ فروش صرافی‌ها را محاسبه و در تارنمای خود اعلام نماید. نرخ‌های اعلام شده میانگین موزون معاملات انجام شده در یک ساعت است و شامل معاملات کل روز نمی‌گردد.
ماده (۹) آخرین نرخ محاسبه شده بشرح ماده(۸) فوق، نرخ پایانی (Closing Rate) روز کاری خواهد بود.
ماده (۱۰) نرخ شروع بازار (Opening Rate) در روز کاری بعد، نرخ پایانی بازار در روز کاری قبل با دامنه تغییرات ۲/. ± درصد خواهد بود.
ماده (۱۱) کانون صرافان موظف است تا ساعت ۱۱ هر روز میانگین موزون نرخ ارز روزانه کل خریدها و میانگین موزون نرخ ارز کل فروش‌ها در روز کاری قبل را محاسبه و در تارنمای خود قرار دهد.

تبصره: اطلاعات مربوط به نوع ارز، نرخ ارز و حجم معاملات انجام شده، از طریق سامانه سنا در اختیار کانون صرافان قرار خواهد گرفت.

چ) تصفیه معاملات:

ماده (۱۲) معاملات جزئی:
۱- چنانچه ارز مورد معامله به صورت اسکناس باشد می‌بایست همزمان با انجام معامله، ارز و ریال بین طرفین مبادله و تصفیه نهایی شود.
۲- چنانچه ارز مورد معامله به صورت حواله باشد ریال مربوطه همزمان با انجام معامله پرداخت و انتقال ارز با توافق طرفین و در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورت خواهد گرفت.

همزمان با ابلاغ مقررات مذکور از کلیه دستگاه های ذیربط خواسته شده است، همکاریهای لازم را به منظور اجرای دقیق مفاد آن به عمل آورند.

ماده (۱۳) معاملات عمده:

۱- چنانچه ارز مورد معامله به صورت اسکناس باشد می‌بایست همزمان با انجام معامله و یا حداکثر ظرف همان روز، ارز و ریال بین طرفین مبادله و تصفیه نهایی شود.
۲- چنانچه ارز مورد معامله به صورت حواله باشد ریال مربوطه همزمان با انجام معامله پرداخت و انتقال ارز با توافق طرفین و در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورت خواهد گرفت.

ح) متفرقه:

ماده (۱۴) در مواردی که فروشندگان ارز اقدام به برگزاری مزایده ‌نمایند، برنده مزایده ملزم به عرضه ارز خریداری شده به عموم متقاضیان است. انتقال ارز مذکور توسط برنده مزایده به صورت انحصاری به یک شخص حقیقی یا حقوقی موکول به ارائه اسناد مثبته دال بر واردات کالا و خدمات توسط خریدار می‌باشد. مسؤلیت احراز صحت مدارک مذکور بر عهده برنده مزایده است.
ماده (۱۵) انجام معاملات آتی و سلف ارز فقط بر اساس دستورالعمل مصوب بانک مرکزی مجاز خواهد بود.
ماده (۱۶) هر گونه اعلام نرخ خرید و فروش ارز توسط اشخاص حقیقی و حقوقی غیر از صرافی‌های موضوع این مقررات ممنوع است.
ماده (۱۷) متخلفین از این مقررات به استناد قانون پولی و بانکی کشور، قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.

همزمان با ابلاغ مقررات مذکور از کلیه دستگاه های ذیربط خواسته شده است همکاری های لازم را به منظور اجرای دقیق مفاد آن بعمل آورند.

منبع: مهر