پایش ملی محیط کسب و کار که از سوی مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران صورت می گیرد، نشان می دهد که در زمستان گذشته فضای کسب و کار وضعیت نامساعدتری پیدا کرده است. 

براساس نتایج حاصل از پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در زمستان 1398، رقم شاخص کل، 6.05 (نمره بدترین ارزیابی 10 است) محاسبه‌شده که بدتر از وضعیت این شاخص نسبت به ارزیابی فصل گذشته (پاییز 1398 با میانگین 6.03) است. همچنین این ارزیابی بیانگر آن است که از دید فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، در اکثر استان‌ها، وضعیت بیشتر مؤلفه‌های مؤثر بر محیط کسب‌وکار ایران در زمستان 1398 تا حدودی نامساعدتر شده است.

موانع اصلی کسب و کار

در زمستان 1398، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش سه مؤلفه: 1-غیرقابل‌پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، 2- بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار، 3-دشواری تأمین مالی از بانک‌ها را نامناسب‌ترین و سه مؤلفه محدودیت دسترسی به آب، محدودیت دسترسی به حامل‌های انرژی (برق، گاز و گازوییل و ...) و محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت را مناسب‌ترین مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مؤلفه‌ها ارزیابی کرده‌اند.

در چهار دوره نخست اجرای این طرح، دشواری تأمین مالی از بانک‌ها به‌عنوان نامساعدترین مؤلفه کسب‌وکار ارزیابی‌شده بود، اما در 10 دوره اجرا از پاییز 1396 تا زمستان 1398، غیرقابل‌پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، نامساعدترین مؤلفه کسب‌وکار ارزیابی‌شده است.

 وضعیت کسب‌وکار در استان‌ها

براساس یافته‌های این طرح در زمستان 1398، استان‌های سیستان و بلوچستان، تهران و کردستان به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های مرکزی، آذربایجان غربی و قزوین دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی‌شده‌اند. لازم به ذکر است که به دلیل هم‌زمانی اجرای طرح در کشور و شیوع ویروس کرونا، تعداد پرسشنامه‌های تکمیل‌شده در برخی استان‌ها به حد کفایت نبوده، لذا نتایج استانی طرح در این دوره باید بااحتیاط بیشتری مورداستفاده و استناد قرار گیرند.

شرایط بخش‌های اقتصادی

براساس نتایج این پایش در زمستان 1398، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش خدمات در مقایسه با بخش‌های صنعت و کشاورزی نامناسب‌تر ارزیابی‌شده است. در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی، رشته فعالیت‌های سایر فعالیت‌های خدماتی، اداری و خدمات پشتیبانی و ساختمان به ترتیب دارای بدترین وضعیت کسب‌وکار و رشته فعالیت‌های سایر فعالیت‌های هنر، سرگرمی و تفریح، املاک و مستغلات و آموزش به ترتیب بهترین وضعیت کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند.

شاخص کسب‌وکار بر اساس نظریه شین

براساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در زمستان 1398، عدد 6.19(عدد 10 بدترین ارزیابی است) به‌دست‌آمده است که بهتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (پاییز 1398 با میانگین 6.15) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد 6.39 است که در ارزیابی فصل گذشته عدد 6.50 حاصل‌شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد 6.02 است که در فصل گذشته عدد 5.87 ارزیابی‌شده بود. نگاه اجمالی نشان می‌دهد محیط جغرافیایی با عدد 5.39 و محیط مالی با عدد 8.60 به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. همچنین در این گزارش میزان ظرفیت فعالیت برای 1880 بنگاه اقتصادی به‌طور میانگین 40.34 درصد و شاخص ملی محیط کسب‌وکار با احتساب اثر کرونا معادل 6.10 محاسبه‌شده است.

متن کامل گزارش مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران از طرح پایش ملی کسب‌و کار در زمستان 1398 را اینجا دریافت کنید.

اتاق ایران