در چند هفته اخیر، صنعت خودرو روزهای پر فراز نشیبی را به خود دیده است. روزهایی که در نهایت به بازداشت، مسدود شدن حساب‌ها، ممنوع‌الخروجی و حتی تغییر مدیرعامل یکی از دو خودروسازان بزرگ منجر شد.
همه چیز از مسدود شدن حساب مدیرعامل ایران خودرو شروع شد. ۱۹ مردادماه بود که به دستور اداره دعاوی حقوقی بانک مرکزی تمامی حساب‌های هاشم یکه زارع مسدود شد. یک روز بعد اعلام شد که مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا نیز با حکم بازپرس شعبه ۵ دادسرای کارکنان دولت از اسفندماه سال گذشته به مدت شش ماه ممنوع الخروج شده است. کمتر از دو هفته قبل از آن، یعنی ۸ مرداد، در پی اعتراضاتی که به دعوتنامه های جدید ایران‌خودرو با قیمت‌های بالاتر از نرخ کارخانه شده بود، این شرکت در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که با توجه به مکانیزه بودن صدور دعوتنامه در ایران خودرو، به علت به وجود آمدن ایراد نرم افزاری، تعداد اندکی از دعوتنامه‌های ارسال شده با بهایی مغایر با قیمت مصوب شرکت صادر شده که این تعداد دعوتنامه نیز در اسرع وقت اصلاح و مجددا ارسال خواهد شد. درست در همان روز سخنگوی قوه قضاییه خبر بازداشت شش نفر در پرونده شرکت سایپا را اعلام کرد و گفت که دربازداشت مدیران ارشد سایپا، پرونده‌ای تشکیل شده و افرادی تحت تعقیب قرار گرفته‌اند. در نهایت ۲۸ مرداد سخنگوی دولت از برکناری مدیرعامل ایران خودرو خبر داد و به فاصله چند ساعت خبر بازداشت یکه‌زارع رسانه‌یی شد.
برای تحلیل چرایی این اتفاقات، مروی بر وقایع مهم چند ماه اخیر شاید بتواند کارگشا باشد.
تاکید معاون اول رییس جمهور بر جلوگیری از افزایش قیمت
۱۸ خرداد ماه در پی افزایش قیمت‌های بی‌رویه در محصولات خودرویی و افزایش افسارگسیخته قیمت خودرو، معاون اول رئیس جمهور با تاکید بر لزوم تدوین و ابلاغ دستورالعمل قیمت‌گذاری خودرو در چارچوب سیاست‌های دولت و ستاد تنظیم بازار در رابطه با التهاب ایجاد شده در بازار خودرو و افزایش بی رویه قیمت‌های محصولات ایران‌خودرو و سایپا، از وزیر صنعت، معدن و تجارت خواست که نسبت به ساماندهی تقاضای واقعی، افزایش تولید خودرو و کاهش قیمت خودرو از طریق حذف رانت برای گروه‌ها و افراد خاص اقدام کند.
افزایش قیمت ۵ میلیون تومانی برای یک محصول سایپا به دلیل آپشن
در اواسط مرداد ماه، خبر افزایش قیمت خودروی ساینا از ۵۵ میلیون و ٩٠٠ هزار تومان به ۶٠ میلیون و ٩٠٠ هزار تومان به گوش رسید. در این زمینه گروه خودروسازی سایپا ضمن تکذیب هرگونه افزایش قیمت این محصول اعلام کرد که دعوت نامه این محصول با مشخصات و قیمت مصوب قبلی صادر شده و مابه‌التفاوت مشخص شده به دلیل آپشن آن بوده و اختیاری است و این شرکت تا ۱۵ تیرماه برای مشتریان هیچ‌گونه تغییر قیمتی برای محصول ساینا نداشته و فقط امکان خرید این خودرو با آپشن‌های بیشتر را پیشنهاد داده که کاملاً اختیاری بوده است و این خودرو همچنان با همان قیمت سابق عرضه می‌شود.
واگذاری سهام خودروسازان تا پایان سال ۹۹
در تاریخ دوم مرداد ماه سال جاری، رضا رحمانی- وزیر صنعت، معدن و تجارت- در حاشیه یکی از جلسه هیأت وزیران از واگذاری سهام دولت در دو شرکت ایران خودرو و سایپا تا پایان سال ۹۹ خبر داد .
وی با تأکید بر اینکه موانع موجود در مسیر این واگذاری در نهایت برطرف خواهند شد، خاطر نشان کرد: در حال حاضر در بخش واگذاری سهام دولت در حوزه خودروسازی سه باکس واگذاری تعیین کرده‌ایم؛ باکس اول مربوط به واگذاری اموال و املاک غیرتولیدی است، باکس دوم واگذاری مربوط به شرکت‌های تابعه و باکس سوم در ارتباط با شرکت‌های اصلی است که این واگذاری‌ها براساس برنامه در حال انجام است.
اظهارات وزیر در حالی بود که پیش از آن، در چهارم خردادماه، هیأت واگذاری مصوبه‌ای ارائه کرد که به موجب آن بایستی سهام باقی‌مانده در ۱۸ شرکت واگذار شود که سهام دولتی دو شرکت ایران خودرو و سایپا نیز جزو آنها بود. در حالی که بسیاری تصور می‌کردند که پروسه قیمت‌گذاری این سهم در حال انجام است، رئیس وقت سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد که سهام دولتی ایران خودرو و سایپا در وثیقه است و فعلاً امکان واگذاری وجود ندارد.
بازداشت ۶ نفر از مدیران سایپا
یک هفته از این موضوع نگذشته بود که در هشتم مرداد، سخنگوی قوه قضاییه خبر بازداشت شش نفر در پرونده شرکت سایپا را اعلام کرد و گفت: دربازداشت مدیران ارشد سایپا، پرونده‌ای تشکیل شده و افرادی تحت تعقیب قرار گرفته‌اند.
به گفته وی این پرونده ۲۵ متهم دارد و ۶ نفر بازداشتند.
افزایش قیمت محصولات ایران خودرو و تکذیب آن
از سوی دیگر در همان روز ایران خودرو در اطلاعیه‌ای پیرو اخبار منتشر شده مبنی بر افزایش بهای محصولات شرکت ایران خودرو در سال ۹۸، هرگونه افزایش قیمت را تکذیب کرد و اعلام کرد که این شرکت هیچ گونه اعلام افزایش قیمتی طی روزهای اخیر نداشته است.
این شرکت اعلام کرد: با توجه به مکانیزه بودن صدور دعوتنامه در ایران خودرو، به علت به وجود آمدن ایراد نرم افزاری، تعداد اندکی از دعوتنامه‌های ارسال شده با بهایی مغایر با قیمت مصوب شرکت صادر شده که این تعداد دعوتنامه نیز در اسرع وقت اصلاح و مجددا ارسال خواهد شد.
اظهارات وزیر صمت درباره افزایش قیمت خودرو
فردای همان روز (نهم مرداد ماه) رحمانی در حاشیه جلسه با هیات دولت به برخورد با افزایش قیمت خودرو تاکید و اظهار کرد: با وجود اینکه هیچ مصوبه‌ای برای افزایش قیمت خودرو نداشته‌ایم؛ به شدت با افزایش قیمت خودرو برخورد می‌کنیم. با توجه به اینکه یکی از خودروسازی‌ها روز گذشته گفته است که افزایش قیمت‌های آنها به دلیل اشتباه سیستمی بوده است، به سازمان حمایت از مصرف‌کننده دستور بررسی داده‌ام تا متوجه شویم که اشتباه بوده یا تصمیم برای افزایش قیمت گرفته شده است.
پس از آن در ۱۷ مردادماه مدیران عامل خودروساز، وزیر صمت و قطعه‌سازان با رئیس سازمان بازرسی کل کشور جلسه‌ای برگزار کردند که به انتقاد این مقام مسئول از دست‌اندرکاران این صنعت منجر شد. در این جلسه مسائل مربوط به تحویل و قیمت‌گذاری در خودروهای ثبت‌نامی ، بنگاه‌داری شرکت‌های خودروسازی، خودروهای متوقف در کف کارخانه‌ها مورد بحث قرار گرفت.
مسدود شدن حساب‌های بانکی مدیرعامل ایران‌خودرو
دو روز بعد یعنی صبح روز ۱۹ مرداد ماه نامه‌ای در فضای مجازی منتشر شد که منتسب به دستورالعمل اداره دعاوی حقوقی بانک مرکزی و حکم قضایی بازپرس شعبه ۱۴ ناحیه ۲۸ دادسرای عمومی و انقلاب تهران در مورد پرونده مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو بود.
در این نامه اشاره شده بود که بانک مرکزی به تمام بانک‌ها نامه زده و دستور داده که تمام حساب‌های هاشم یکه‌زارع (مدیرعامل شرکت ایران خودرو) را مسدود کنند و هیچ خدمات بانکی به او ندهند.
مدیرعامل سایپا ممنوع‌الخروج شد
پس از بسته شدن حساب‌های بانکی مدیرعامل ایران‌خودرو نوبت به حسابرسی شرکت سایپا رسید. ۲۰ مرداد ماه خبری منتشر شد که حاکی از درخواست ممنوع‌الخروجی مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا به مدت شش ماه از سوی بازپرس دادسرای تهران بود.
پس از انتشار خبر ممنوع الخروجی مدیرعامل سایپا، سیدجواد سلیمانی، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با حکم بازپرس شعبه ۵ دادسرای کارکنان دولت از اسفندماه سال گذشته به مدت شش ماه ممنوع الخروج شده است.
ختم ماجرا؛ مدیرعامل ایران‌خودرو ابتدا برکنار و سپس دستگیر شد
سرانجام روز ۲۸ مرداد، سخنگوی دولت در نشست خبری خود با اصحاب رسانه، از برکناری هاشم یکه‌زارع- مدیرعامل ایران‌خودرو- و جایگزینی عباس علی‌آبادی_مدیرعامل مپنا- خبر داد .
علاوه براین ربیعی در رابطه با ممنوع‌الخروجی بودن مدیرعامل ساپا اظهار کرد: مدیرعامل سایپا مشکل خاصی نداشته و ممنوع الخروجی شش ماهه ایشان بر اساس شکایت مشتری‌ها بوده است.
هنوز چند ساعت از انتشار خبر برکناری هاشم یکه‌زارع از سمت مدیریت خودروسازی ایران‌خودرو نگذشته بود که خبر بازداشت وی منتشر شد و سخنگوی قوه قضاییه بازداشت وی را تایید کرد. یکه‌زارع مدیرعامل سابق ایران‌خودرو عصر همان روز (۲۸ مرداد) در محل کار خود با حکم قضایی توسط ضابطان دستگاه قضا بازداشت شد.
منبع: ایسنا