ظرفیت اسمی اشتغال در بخش پوشاک کشور که حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر برآورد می شود، در حال حاضر فقط ۵۰۰ هزار نفر است؛ به عبارتی دو سوم ظرفیت اشتغال در این بخش خالی است.
سیاست گذاران اشتغال در کشور بارها از ظرفیت ۱.۵ میلیونی اشتغال در بخش پوشاک سخن گفته اند؛ اما قاچاق پوشاک به مانع بزرگی پیش روی اشتغالزایی در این صنعت تبدیل شده است.
بر اساس آنچه که مسئولان و سیاست گذاران امر اشتغال می‌گویند، در حال حاضر حدود ۵۴۰ هزار نفر در صنعت پوشاک در کل کشور اشتغال دارند و با سرمایه گذاری حدود ۵۰۰ میلیاردی می توان برای ۳۸۰ هزار نفر شغل در بخش پوشاک ایجاد کرد.
البته در اسفندماه ۹۵ در جهت توسعه ظرفیت های اشتغالزایی در صنعت پوشاک ۱۲ قرارداد بین تولید کنندگان داخلی و برندهای خارجی منعقد شد تا تولید پوشاک این برندها برای فروش در داخل و خارج از کشور، در ایران صورت گیرد.
اما با این حال با گذشت ۲ سال از آخرین آمار مربوط به اشتغال در صنعت پوشاک، همچنان میزان افراد شاغل در این صنعت همان حدود ۵۴۰ هزار نفر اعلام می شود که نشان می دهد، در زمینه اشتغال صنعت پوشاک یا اقدامی نشده یا اقدامات انجام شده، خروجی مثبتی نداشته اند.
مدیریت صنعت پوشاک فقط با بخشنامه!
در همین زمینه رضا تازیکی، مدیر ملی طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار (تکاپو) وزارت کار درباره آخرین آمار اشتغال صنعت پوشاک در کل کشور گفت: وزارت صنعت یک رویکرد انفعالی در کل زنجیره نساجی و پوشاک دارد و هیچ سیاست فعالی طی سالیان اخیر در حوزه پوشاک نداشته است. از نشانه‌های آن هم این است که در واقع فقط با صدور بخشنامه‌های روزمره این صنعت را مدیریت می‌کند.
وی افزود: از سوی دیگر تجربه صنعت پوشاک در دنیا نشان داده که سیاست گذاری در کل زنجیره صنعت نساجی بیشتر باید در بخش «توسعه و تولید پوشاک» متمرکز باشد.
مدیر طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار با بیان اینکه در حوزه پوشاک بالغ بر ۵۴۰ هزار نفر، در حوزه نساجی ۱۹۰ هزار نفر و در حوزه تولید پنبه نیز حدود ۳۰ هزار نفر شاغل هستند، تاکید کرد: نکته قابل تامل این است که سیاست گذاری ما در ضعیف‌ترین حلقه زنجیره ارزش یعنی پنبه و نساجی متمرکز شده است در حالی که «پوشاک» پرثمرترین زنجیره صنعت نساجی است.
تازیکی با بیان اینکه فرایند تبدیل پنبه به الیاف و پارچه ۴۰۰ درصد ارزش افزوده دارد اما وقتی این پارچه تبدیل به پوشاک می شود، ارزش افزوده آن به ۹۰۰ درصد می رسد، گفت: این آمار نشان می دهد که قطعا سیاست گذاری ها باید در حوزه پوشاک باشد.
وی همچنین درباره ممنوعیت واردات پوشاک گفت: هیچ وقت هیچ صنعتی با ممنوعیت رشد نکرده است. تجربه حمایت از صنعت خودرو را در کشور مشاهده می کنیم و هیچ وقت در ۴۰ سال گذشته اتفاق خاصی در این صنعت رخ نداده است بنابراین اگر بگوییم «در این مقطع نباید واردات پوشاک برای حمایت از این صنعت صورت گیرد» ، هیچ وقت «این مقطع» تمام نمی شود.
مدیر طرح ملی تکاپو با بیان اینکه کشور ترکیه که کشوری پیشرو در حوزه پوشاک است در هیچ مقطعی هیچ ممنوعیتی در حوزه واردات پوشاک ایجاد نکرده است، گفت: با اعمال ممنوعیت واردات در صنعت پوشاک، بسیاری از تولیدکنندگانی که در ایران سرمایه گذاری کردند در حال خروج از کشور هستند.
تازیکی با اشاره به اینکه بحث سیاست گذاری در هر صنعتی یکی از نیازهای صنعت است، گفت: ما در صنعت پوشاک استانداردها و حتی آزمایشگاه مرجع نساجی در کشور نداریم. یا حتی تولیدکنندگان ما در صنعت پوشاک استانداردهای مشخصی را رعایت نمی‌کنند و به همین دلیل تجارت الکترونیک در صنعت پوشاک صورت نمی گیرد.
وی همچنین به ضعف‌های آموزشی در حوزه تربیت نیروی ماهر در صنعت پوشاک اشاره کرد و گفت: تامین نیروی انسانی ماهر در صنعت پوشاک بسیار مورد نیاز است. ما در ترکیه ۲۸ رشته آموزشی مرتبط با پوشاک داریم در حالی که در ایران سه رشته در آموزش عالی پیش بینی شده است؛ در حوزه آموزش های مهارتی نیز از ۱۹۰ آموزشگاه فنی و حرفه ای در تهران حتی یک آموزشگاه فنی و حرفه ای در حوزه آموزش پوشاک به آقایان نداریم. این سیاست گذاری هایی است که دولت باید انجام دهد.
مدیر طرح ملی تکاپو در عین تاکید کرد: در حالی که یکی از مهارت‌های مورد نیاز کشور نهاد اتصال با برندهای بین المللی و اتصال با تولیدکنندگان داخل در جهت سفارش پذیری است، جای خالی چنین نهادی برای افزایش سفارش پذیری تولیدکنندگان داخلی نیز احساس می شود.
مهر