توافقات سه‌جانبه برای جمع‌آوری و ساماندهی کودکان کار و خیابانی بی‌سرانجام مانده است
گمشدگان در هیاهوی شهر
سال گذشته و طی توافقی بین سازمان بهزیستی، شهرداری تهران و فرمانداری، طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابانی آغاز شد اما دیری نگذشت که این طرح به بن‌بست رسید.
در طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابانی وظایفی برای هر یک از دستگاه‌ها پیش‌بینی شده است اما باوجود تأکید بر اجرای این وظایف شاهد کوتاهی دستگاه‌ها و سازمان‌ها در انجام وظایف‌شان هستیم.
آبان‌ماه 96، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به موضوع جمع‌آوری کودکان کار و خیابانی در سطح شهر تهران، اظهار کرد: پس از جلسات مکرر طی ماه‌های گذشته، طرح اشاره‌شده حدود دو ماه پیش در تهران شروع شد. در طرح اشاره‌شده وظایفی برای هر یک از دستگاه‌ها پیش‌بینی شده است که شهرداری نیز وظایفی را به‌عهده دارد.
آقای حبیب‌الله مسعودی‌فرید با بیان اینکه وظایف شهرداری در طرح کاملاً روشن و شفاف است، گفت: بر اساس آیین ساماندهی کودکان کار و خیابانی، شهرداری مسوولیت جمع‌آوری این افراد را به‌عهده دارد و سازمان بهزیستی نیز در مراحل بعدی باید به وظایف خود عمل کند.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درباره انتقادات مطرح‌شده به طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابانی در شهر تهران، گفت: در این زمینه برخی از اعضای شورای شهر تهران انتقاداتی داشتند که در شورای اجتماعی کشور به آن پرداخته شد و اصلاحاتی در طرح صورت گرفت و طرح همچنان ادامه دارد و شورای اجتماعی کشور و بهزیستی هیچ بنایی بر توقف کامل طرح ندارند و این طرح با اصلاحات ادامه خواهد داشت! در حالی معاون سازمان بهزیستی یک‌سال پیش از تدابیری برای جمع‌آوری و ساماندهی کودکان کار و خیابانی خبر داده بود که ماه‌های زیادی است که این طرح مسکوت مانده و خبری از اجرای طرح نیست. در همین رابطه نیز مسوولان شهری و بهزیستی ترجیحاً سکوت کرده‌اند و بنایی برای پاسخگویی درباره چرایی اجرا نشدن طرح ندارند.
همه چیز رها شد
خانم فاطمه دانشور، رییس سابق کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با اشاره به موضوع آسیب‌های اجتماعی نظیر کودک‌آزاری، اعتیاد، کودکان کار، متکدیان در مناطق مختلف از جمله در محله هرندی، شوش و سایر مناطق حاشیه‌ای تهران و دلیل اصلاح شرایط در جامعه اظهار کرد: این موضوع به اعمال سیاست‌های انقباضی و انبساطی برمی‌گردد که در دولت‌های ادوار مختلف پیش گرفته بودند، در برخی از مواقع دولت‌ها این موضوعات را رها می‌کنند و این موارد شروع به رشد کردن در جامعه می‌کنند و چون اقشار فرودست جامعه درگیر این پدیده‌ها هستند و عمدتاً به‌دلایل مختلف مشکل هویتی دارند علی‌القاعده این موارد در آمارها نشان داده نمی‌شود.
او ضمن انتقاد از عملکرد دولت و مدیریت شهری در برخورد با آسیب‌های اجتماعی ادامه داد: مثلاً یک دولت بر سر کار می‌آید به موضوع توجه می‌کند و دولت بعدی موضوع را رها می‌کند یا اینکه شهرداری و شورایی بر سر کار می‌آید به موضوع می‌پردازد و شهرداری و شورای بعدی موضوع را رها می‌کند و همین امر منجر به
حل نشدن معضلات اجتماعی می‌شود. در دوره گذشته توجه ویژه‌ای به موضوعات اجتماعی و آسیب‌های پایتخت شده و حتی تلاش بسیاری برای ارائه خدمات به آسیب‌دیدگان در برنامه پنج‌ساله دوم شهرداری تهران شد، در این بخش دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌هایی تهیه و اجرا شده و از آن جمله می‌توان به راه‌اندازی گرم‌خانه‌هایی برای افراد معتاد و بی‌پناه و مراکز بهاران و پرتو و همچنین ارائه به مادران و کودکان آسیب‌دیده و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
کودکان مهاجر، راهیان خیابان
دکتر فاطمه قاسم‌زاده، رییس هیأت‌مدیره شبکه یاری کودکان کار با اشاره به آمار کودکان کار خارجی می‌گوید: «بیشتر از یک چهارم کودکان کاری که در مراکز ما نگهداری می‌شوند ایرانی و بقیه مهاجر افغانی و کمی پاکستانی هستند. البته بهزیستی می‌گوید چیزی حدود 85درصد کودکان کار مهاجرند و بقیه ایرانی‌اند. کودکان کار ایرانی بیشتر در کارگاه‌ها و مهاجران در خیابان‌ها کار می‌کنند و دلیل آن هم این است برای استفاده از کودکان کار مهاجر آن‌ها باید برگه قانونی داشته باشند که ندارند و کارگاه‌ها هم این افراد را نمی‌پذیرند.»
او در پاسخ به اینکه آیا آمار دقیقی از تعداد این بچه‌ها در دست هست، اضافه می‌کند: «آمار حاکی از وجود میلیون‌ها کودک خیابانی خبر می‌دهد اما آماری که خود بهزیستی اعلام کرده 200 تا 300 هزار نفر است ولی واقعاً آمار دقیقی وجود ندارد. علتش هم مهاجرین هستند که ثابت نبوده و دائم در حال رفت و آمدند و گرفتن آمار از آن‌ها مشکل است.»
33 بار جمع‌آوری
قاسم‌زاده با اشاره به اقداماتی که برای جمع‌آوری و ساماندهی کودکان کار انجام شده می‌افزاید: «بخشی از کودکان خیابانی را شهرداری و بهزیستی تحت پوشش خود قرار دادند اما ساماندهی یعنی جمع‌آوری و حداقل تا به حال 33 بار جمع‌آوری صورت گرفته که فایده‌ای نداشته است، ضمن اینکه این اقدام جرم است چون برخی از بچه‌ها خانواده دارند. بهزیستی آمار داده که 85درصد از این بچه‌ها خانواده دارند ولی بدسرپرست هستند و با توجه به قوانین‌مان مرتکب جرم شده‌اند.»
او راه‌حل این مشکل را در کمک به خانواده‌ها می‌داند و توضیح می‌دهد: «دولت باید با فراهم‌سازی موقعیت اشتغال به خانواده‌ها کمک کند چون اکثر این بچه‌ها به‌دلیل نیاز، کار می‌کنند. اگر به خانواده‌ها کار داده شود هیچ خانواده‌ای اجازه نمی‌دهد که بچه‌اش آواره خیابان‌ها شود، اگرچه ممکن است 10 تا 12درصد بدسرپرست باشند اما همه بدسرپرست نیستند. مشکل؛ اقتصادی است که باید در سطح کلان دیده شود هرچقدر فقر کاهش یابد کودکان کمتری به کف خیابان‌ها می‌روند.»
رییس هیأت‌مدیره شبکه یاری کودکان کار ادامه می‌دهد: «در حال حاضر در شبکه یاری کودکان کار حدود 12هزار کودک را تحت پوشش داریم ولی نمی‌توانیم کار را از آن‌ها بگیریم چون حداقل ماهی یک میلیون تومان درآمد دارند، این امکان وجود ندارد که به غیر از هزینه آموزش، بهداشت و تغذیه به هر کدام از این‌ها یک میلیون تومان عوض درآمدشان بدهیم، فقط می‌توانیم ساعت کارشان را کم، امکان آموزش را فراهم و به تغذیه و بهداشت‌شان کمک کنیم. برنامه‌ریزی اصلی ساماندهی کودکان کار باید از سوی دولت انجام شود، واقعاً NGOها نمی‌توانند کمکی کنند.»
صبح نو