اتحادیه اروپا تا کنون بر تضمین کانال‌های پرداخت به ایران و تداوم صادرات نفت ایران تأکید داشته و مدعی است که ارتباط بانکی و تجاری ایران با سایر کشورها با مجموعه SPV ادامه خواهد یافت اما عملیاتی نشدن این طرح ابهامات بزرگی ایجاد کرده است.
بعد از اجرای دور دوم تحریم‌های آمریکا، پیوند مالی سیستم سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین‌بانکی) که برقرار کننده ارتباط بانکی بین بیش از یازده هزار بانک در دویست کشور است از دسترس بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی ایران که در فهرست تحریم‌های آمریکا بودند، خارج شده است.
اما این تحریم‌ها باعث شده بانک‌ها و شرکت‌های غربی با یک چالش بسیار مهم روبه‌رو شوند، اگر آنها به روابط تجاری خود با ایران ادامه دهند مورد تحریم‌های آمریکا قرار خواهند گرفت به همین دلیل بسیاری از شرکتها روابط بانکی خود را محدود کرده و از ایران خارج شده‌اند، این درحالی است که اتحادیه با ارائه سازوکارهای مختلف سعی در ادامه ارتباط بانکی با ایران داشته است.
به‌نظر می‌رسد بین تمام راهکارهایی که اتحادیه اروپا برای برقراری ارتباط بانکی با ایران در نظر گرفته است تنها SPV مؤثرتر و کارآمدتر نسبت به سایر سازوکارها باشد اما زمان بسیاری جهت راه‌اندازی این سامانه از دست رفته است و باید هرچه زودتر این سامانه راه‌اندازی شود.
جبران خسارت‌های واردشده با تأخیر در راه‌اندازی spv
پیش از اجرایی شدن دور دوم تحریم‌های آمریکا (13 آبان)، اتحادیه اروپا جهت ادامه همکاری اقتصادی با ایران از آماده شدن مکانیسم سیستم spv خبر داده بود. هدف از آماده‌سازی آن ادامه همکاری تجاری اروپا با ایران مطرح شده و قرار بود پیش از اجرایی شدن تحریم‌ها راه‌اندازی شود این در حالی است که تقریباً یک ماه از شروع تحریم‌های ثانویه آمریکا گذشته است اما همچنان راه‌اندازی مجموعه spv با ابهامات متعددی روبه‌رو است. با فروش نفت و قطع خدمات سوئیفت و عدم همکاری بسیاری از بانک‌های اروپایی خسارت‌های جبران‌ناپذیری به کشور در حال تحمیل شدن است که باید هرچه زودتر مانع از ادامه آن شد و در پی جبران خسارات وارده باشیم.
راه‌اندازی سامانه spv در وقت اضافه
در حال حاضر شاهد عدم وجود رابطه بانکی ایران با سایر کشورهای اروپایی و تعدادی از کشورهای بزرگ خریدار نفت ایران هستیم که از تحریم‌های ثانویه آمریکا نیز معاف‌اند اما نحوه بازگشت پول نفت خریداری‌شده چالش بزرگی است که با آن گریبانگیر هستیم. به‌گفته برخی رسانه‌ها و کارشناسان راه‌اندازی این سامانه چندین ماه زمان خواهد برد در نتیجه حتی اگر کشور میزبان و کشور مدیریت کننده سامانه SPV مشخص شود همچنان این ضرر باقی خواهد بود تا زمانی که این سامانه راه‌اندازی و شروع به کار کند.
چالش‌های پیشِ‌روی راه‌اندازی سامانه SPV
گفتنی است، که راه‌اندازی سامانه SPV چالش‌های جدی بر سر راه اتحادیه اروپا قرار داده است. مجموعه SPV که در اروپا قرار خواهد گرفت با داشتن روابط بانکی با ایران مورد تحریم قرار خواهد گرفت و یقیناً با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شود در نتیجه اتحادیه اروپا جهت انتخاب محل قرارگیری این شرکت و معرفی کشور میزبان با چالش مواجه است، این درحالی است که برخی از کشورهای اروپایی تا کنون پیشنهاد شده‌اند اما به‌دلیل حفظ منافع خود با آمریکا زیر بار مسئولیت قرارگیری این مجموعه در کشور خود نرفته‌اند. لازم به ذکر است که کشورهای آلمان و فرانسه نیز برای مدیریت این شرکت پیشنهاد شده‌اند.
نقاط ابهام‌برانگیز سامانه SPV
جزئیات سازوکار مالی اروپا با ایران مشخص نیست و این یکی دیگر از چالش‌های پیشِ‌رو در اندک زمان باقی‌مانده است. بعد از تحریم‌های یکجانبه آمریکا هشت کشور از جمله چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه که از بزرگترین خریداران نفت ایران هستند از تحریم‌ها برای دوره شش‌ماهه معاف شده‌اند. با استناد بر موضوع مطرح‌شده صادرات نفت ایران صفر نخواهد شد اما کشورمان را با چالش بسیار جدی روبه‌رو کرده است و آن نحوه بازگشت پول نفت خریداری‌شده است. مستثنی شدن این کشورها از خرید نفت ایران به‌معنای آن نیست که بانک‌های آنها می‌توانند نقل و انتقال پول با ایران داشته باشند.
مجموعه SPVهمچون یک شرکت برای روابط اقتصادی و تسویه مالی تجارت ایران با سایر کشورها به‌دور از حلقه‌های مالی متداول عمل می‌کند، به‌عنوان نمونه ایران می‌تواند به یک کشور اروپایی نفت بفروشد و پول حاصل از فروش نفت در قالب یک اعتبار مالی نزد شرکت SPV قرار داده شود در این‌صورت ایران امکان واردات از یک کشور اروپایی دیگر را دارد و هزینه این واردات از طریق سامانه SPV بین دو کشور اروپایی جابه‌جا خواهد شد.با قطع خدمات سوئیفت به ایران و بهانه‌جویی بانک‌های اروپایی برای همکاری نکردن با ایران نیاز سامانه‌ای مشابه SPV و یا سامانه‌ای برای برقراری ارتباط بین ایران و سایر کشورهای اروپایی بیش از پیش احساس می‌شود.
منبع: تسنیم