« بودجه برای مردم» عنوان گزارشی از مرکز پژوهشهای مجلس درباره بودجه 1395 است که برای اصلاع عموم مردم از بودجه تهیه شده است. در این گزارش می خوانیم:

بودجه و بودجه ريزی دربرگیرنده موضوعاتي درباره زندگي روزمره عموم است. تأمین نظم و امنیت از روستاها و شهرهای مركزی تا حاشیه مرزهای كشور، تلاش برای دادگستری و برخورد با متخلفین، ارائه خدمات آموزشي در مقاطع مختلف، ارائه خدمات بهداشتي و درمان، ساخت وساز سدها و راهها و صدها موضوع ديگر، جملگي موضوعاتي هستند كه درباره آنها در بودجه تصمیمگیری ميشود. از طرف ديگر تصمیمگیری درباره نحوه تأمین منابع برای ارائه خدمات فوق از طريق گرفتن مالیات از مردم، فروش نفت، فروش شركتهای دولتي و استقراض نیز در بودجه صورت ميگیرد. بودجه سند تنظیم كننده و تشريح كننده رابطه ملت و دولت است. بودجه دارای دو سمت منابع و مصارف است. سمت منابع بودجه حق دولت در قبال مردم است. يعني به واسطه انجام وظايفي كه هر حکومتي برعهده ميگیرد اين حق را پیدا ميكند كه بخشي از منابع متعلق به مردم را به روشهای گوناگون )مالیات و...( در اختیار گیرد و در مقابل آن وظايفي را كه قانون برعهده دولت گذاشته است را انجام دهد.

اين گزارش، تصويری ساده 1 از لايحه بودجه سال 1395 ارائه ميكند كه برای عموم قابل فهم باشد، تا با استفاده از آن بتوانند به اجمال، دخلوخرج دولت در سال 1395 را پیگیری كنند. اين كه مثلاً اختصاص 1191 تومان به ازای هر نفر جهت كاهش آلودگي هوا و 393 هزار تومان به ازای هر نفر جهت درمان چه پیامدهايي دارد؟ محدوديت بودجهای چیست؟ اولويتبندیهای بودجهای را از كجا ميشود تشخیص داد؟ مشاركت شهروندان در فرآيند بودجه يعني چه؟ خارج شدن بودجه از وضعیت سند سیاستگذاری به چه معناست؟ و سرانجام، اصلاح ساختار برای بهتر شدن مديريت بودجه كشور چرا ضروری است و چطور قابل اجراست؟

در اين گزارش به منظور درک بیشتر اطلاعات بودجهای، مفاهیم و اصطلاحات فني بودجهای تا حد امکان در قالب اصطلاحات عامتر بیان شده و برای فهم راحتتر اين مفاهیم، در بسیاری از موارد به جای متن، از تصوير استفاده شده است. به منظور سادهسازی، برخي اعداد گرد شده و برخي جزئیات فني ناديده گرفته شده است.

برای مطالعه اين گزارش نیاز به آشنايي خاص با بودجه و بودجهريزی نیست و همگان ميتوانند از آن بهره ببرند؛ چه در مقام قانونگذار، سیاستمدار، متخصصان، رسانهها و خواه يک شهروند. اين گزارش به ويژه برای افرادی كه با پديده های بودجه و بودجه ريزی آشنايي ندارند و علاقمند به پیگیری فعالیتهای دولت از طريق لايحه بودجه هستند، ميتواند مفید باشد.

گزارش امسال تقديم شده است به مرحوم بيژن رحيمي دانش كه در سالهاي گذشته در تهيه اين گزارش، همكاري قابل توجهي داشت و امسال در ميان ما نيست.

متن کامل گزارش مرکز پژوهشهای مجلس با عنوان بودجه برای مردم