قيمت نفت تابع دو عامل است؛ يكي عامل اقتصادي است كه براساس عرضه و تقاضا مشخص ميشود، يعني اگر جايي رشد اقتصادي بالا باشد، به ويژه در كشورهاي توسعه يافته، و همچنين تقاضا براي نفت بالا باشد، يا مثل چين حجم قابل توجهي از نفت دنيا را خريداري كند، در اين صورت، قيمت نفت بالا ميرود و اگر تقاضا پايين باشد قيمت نفت هم كاهش مييابد. عامل دوم سياسي است. برخي از كشورها به ويژه كشورهاي توسعه يافته براي كاهش قيمت نفت ممكن است دست به رفتارهاي سياسي بزنند و عملياتي را انجام بدهند كه قيمت نفت تغيير كند. اين بستگي به شرايط خاص كشورهاي نفت خيز و آن چيزي دارد كه در واقع منافع كشورهاي توسعه يافته را تضمين ميكند. بنابراين نفت يك كالاي نيمه سياسي است و بازار و عرضه و تقاضا نميتواند به طور مشخص قيمت نفت را مشخص كند، همانطور كه مسائل سياسي هم به تنهايي نميتوانند اين قيمتها را تعيين كنند، بلكه امتزاجي از اين دو عامل تعيينکننده قيمت نفت است. بنابراين در تصميمگيري كشورهاي نفت خيز از طرفي عامل سياسي و از طرفي عامل اقتصادي تعيين كننده است. برخي مواقع كشور تعيينكنندهاي مانند عربستان سعودي ميخواهد رقباي خود را از ميدان به در كند و به همين منظور به كاهش قيمت نفت دست ميزند و زماني هم هست كه تصميم ميگيرد به دلايلي، بعضي از كشورهاي توسعه يافته يا در حال توسعه را جريمه كند و در اين صورت قيمت نفت را بالا ميبرد.
بنابراين هم كشورهاي توسعه يافته و مصرف كننده نفت ميتوانند در نوسانات قيمت نفت موثر باشند و هم توليدكنندگان نفت، و به همين دليل نميتوان عامل مشخصي را به صورت قاطع براي قيمت نفت در نظر گرفت. ايران هم با كاهش قيمت نفت به دنبال منافع كشور است. چون ايران رقيبي براي عربستان است، اين امكان وجود دارد كه عربستان براي خارج كردن ايران از گردونه رقابت تصميم بگيرد قيمت نفت را كاهش دهد. در حال حاضر ايران كمتر از سهميه قبلي خود در اوپك نفت صادر ميكند. عربستان سعودي به دليل اينكه توليد كننده غالب و اصلي در اوپك است و نزديك به 10 ميليون بشكه در روز نفت توليد ميكند، ميتواند تاثيرگذاري قابل توجهي در راستاي حفظ منافع خود داشته باشد، يعني زماني كه منافع ملي خود را در نظر ميگيرد نفت را در یک منطقه ارزان و براي خريد نفت خود در آن منطقه انگيزه ايجاد ميكند و بازار را به دست ميگيرد. عربستان تا زماني كه ذخاير قابل توجهي داشته باشد و تا زماني كه اين حكومت فعلي آنجا برپا باشد كه يك نوع رقابت با ايران و يك نوع تقابل با برخي از كشورهاي مصرف كننده دارد ميتواند برای كاهش و افزايش قيمت نفت اقدام كند. با وجود اين بايد عنوان كرد قيمت نفت تا حدي ميتواند پايين بيايد. در حال حاضر هزينه توليد نفت بالاست و بعيد است كه در دراز مدت قیمت آن پايينتر از 40 دلار شود و به نظر ميرسد نفت پايينترين قيمت ممكن را تجربه ميكند. زماني كه قيمت نفت پايين باشد بسياري از كشورها ديگر توليدات نفت برايشان صرف نميكند چون هزينههاي بالايي دارد. در نتيجه حالا كه قيمت نفت در حد پاييني قرار دارد تقاضا براي نفت زياد ميشود و با افزايش تقاضا قيمت نفت هم افزايش مييابد.
منبع: آرمان