منبع: اکونومیست
مترجم و مولف:محمد ملک‌شاهی
موقعیتی که برای خبرنگارهای بین‌المللی در دومین پنج‌شنبه نوامبر هر سال در کره جنوبی مهیا می‌شود بسیار جذاب است و این یادداشت تلفیقی است از دو گزارش که خبرنگارهای اکونومیست در سال‌های 2011 و 2013 از سانونگ در کره جنوبی تهیه کرده‌اند.
اما همین ابتدای مقاله بگویم که این پدیده جالب بین‌المللی شاید برای ما فارسی‌زبانان اصلا جالب نباشد چرا که ما نیز هر ساله این پدیده را در ایران می‌بینیم و اکثرمان حداقل یک‌بار در آن شرکت نیز داشته‌ایم.
در روزی که آزمون دولتی سانونگ (suneung)، یا همان آزمون استعدادیابی کالج [مشابه کنکور در ایران]، در کره جنوبی برگزار می‌شود بازار سهام، همه ادارات دولتی و بانک‌ها یک ساعت دیرتر شروع به کار می‌کنند. ارتش تمرینات خود را لغو می‌کند و نیروی پلیس بیش از پیش به کنترل ترافیک می‌پردازد تا 650 هزار دانش‌آموز 18 ساله در اثرگذارترین آزمون زندگیشان شرکت کنند. این آزمون که هشت ساعت طول می‌کشد مهم‌ترین بلیت برای حضور در یکی از دانشگاه‌های برتر کره جنوبی است و همچنین این آزمون، برای تعداد بسیار کمی از افراد خوش‌شانس که رتبه‌های برتر را کسب می‌کنند، بلیت استخدام در دولت، بانک یا یکی از شرکت‌های معظم خانوادگی (همانند هیوندایی) است.
این آزمون تستی پنج بخشی یادآور عهد باستان کره و قبایل «چوسان» و «گوگوریو» است و در آن یک شیرینی سنتی به‌نام ازیوت (asyeot) و سایر خوراکی‌ها از جمله کیک برنجی و شکلات به دانش‌آموزان داده می‌شود تا برایشان شانس بیاورد. مشابه «گواگو»، یک آزمون برای استخدام غیرنظامیان در دوره چوسان قدیم است که در آن موقع نیز اسامی پذیرفته‌شدگان بر دیوار ادارات دولتی زده می‌شد. حتی واژه معادل پذیرفته شدن در کنکور، کِب‌چی (keubchae) نیز متعلق به همان دوره قدیمی چوسان است. اهمیت این آزمون به ندرت در طول زمان کاهش یافته؛ در کره جنوبی حدود 75 درصد دانش‌آموزان دوره متوسطه به دانشگاه راه‌پیدا می‌کنند. هرساله فقط 2 درصد دانش‌آموزان به دانشگاه‌های با پرستیژ کره یعنی دانشگاه ملی سئول، دانشگاه کره و دانشگاه یون‌سی راه می‌یابند.
شرایط حاکم بر کنکوری‌های کره
بخشی از شرایط حاکم بر کنکور‌دهندگان کره جنوبی و آمادگی‌هایی را که پدر و مادر و مربیان دانش‌آموز باید کسب کنند، در ادامه ببینید: مدیر قبلی دبیرستان جونگانگ می‌گوید: «دانش‌آموزان تقریبا همه مدت عمرشان تا‌کنون، خود را برای این روز آماده کرده‌اند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، آنها 12 سال گذشته را صرف سانونگ کرده‌اند. دانش‌آموزان کره‌ای از 16 سالگی در آزمون شبیه‌سازی سانونگ شرکت می‌کنند و سال هجدهم زندگیشان تقریبا هر ماه یک‌بار در آزمون‌های آزمایشی شرکت می‌کنند». هوانگ‌ون‌سانگ، یک دانش‌آموز باهوش که آرزو داشت در دانشگاه ملی کره، فیزیک بخواند به یک گروه برای مطالعه پیوست و طبق برنامه‌ریزی آنها هر هفت روز هفته را به مطالعه پرداخت. مادرش در روزهای شنبه غذاهای مختلف را روی او تست کرد و در نهایت به این نتیجه رسید که برای روز آزمون باید برای فرزندش صدف آبالون تهیه کند؛ چرا که هم قوه زیادی دارد و هم به سادگی هضم می‌شود. همچنین، او برای آنکه بدنش نسبت به سرماخوردگی مقاوم شود، قرص سرماخوردگی با دز پایین را هر روز مصرف کرد.
یکی دیگر از دانش‌آموزان کره‌ای، مین سانگ می‌گوید: «او دوست ندارد که به دانشگاه برود و به‌جای آن می‌خواهد که منشی ستاره‌های ورزشی شود که نیازی به سواد آکادمیک ندارد ولی فشار اجتماعی باعث می‌شود که برخلاف میلش رفتار کند و به اجبار برای رفتن به دانشگاه تلاش کند.» شادترین لحظات مین‌سانگ فوتبال بازی کردن با دوستانش در وقت ناهار است، وقتی که زنگ ناهار به صدا در می‌آید همه با عجله به کافه‌تریا می‌روند و در سریع‌ترین زمان ممکن ناهارشان را می‌خورند تا وقت بیشتری داشته باشند.
با وجود اینکه استفاده از کفش پاشنه بلند که صدای زیادی دارد و شکلات‌هایی که هنگام بازکردن سر و صدا ایجاد می‌کند در روز آزمون ممنوع است اما همه ساله تعداد زیادی شکایت جدید گزارش می‌شود. (از جمله زمزمه کردن یا عطر عطسه آور ناظم‌ها یا ایستادن ایشان به مدت طولانی در یک نقطه).
مادرها مسوولان اصلی آموزش فرزندانشان هستند و اکثر آنها بیرون درها منتظر می‌مانند تا آزمون شروع شود و سپس به عبادتگاه‌ها می‌روند تا برای فرزندشان دعا کنند. مادر ون‌سانگ تصمیم گرفته که در طول روز کنکور به کلیسا برود و در عبادت جمعی شرکت کند تا به فرزندش کمک معنوی کند؛ او همچنین از صد روز قبل از سانونگ هر روز در یک عبادت مخصوص شرکت داشته است.
پدر و مادرها حاضرند هر کاری برای پذیرفته شدن فرزندشان بکنند و این باعث شده تا آموزش خصوصی پر رونق شود تا جایی که حدود 16 درصد درآمد خانوارهای کره‌ای صرف هزینه آموزش خصوصی می‌شود.
هزینه و فایده‌های کنکور
وابستگی به فقط یک آزمون برای کشف استعدادها نقاط ضعف و قوت فراوانی دارد. کارآ است چراکه، هوش افراد را مشخص می‌کند و آنها را برای پیوستن به رشد سریع جامعه‌شان مهیا می‌کند. شایسته‌سالارانه است، چراکه کره‌ای‌های فقیر اما باهوش می‌توانند با تلاش خیلی زیاد به درجات بالای آکادمیک دست پیدا کنند. اهمیت امتحان باعث می‌شود دانش‌آموزان سر کلاس‌ها بیشتر دقت کنند و همچنین باعث می‌شود پدر و مادرها وضعیت درسی فرزندان را بیشتر تعقیب کنند و در نتیجه همه اینها باعث شده‌اند که کره جنوبی در آموزش رتبه خوبی در جهان و در سیستم امتیاز بندی آموزشی از بقیه کشورهای عضو پیمان همکاری‌های اقتصادی (OECD) سبقت بگیرد. دانش‌آموزان سختکوش و باسواد کره جنوبی معجزه اقتصادی را تقویت کرده‌اند و از 1960تا الان نسبت به سایر کشورها پیشرفت زیادی داشته‌اند و این شواهد همه، موید این است که این سیستم مزایایی داشته است، اما هزینه‌های فراوانی نیز برای این سیستم وجود دارد که مهم‌ترین آنها استرس است و این به‌تنهایی هزینه بسیار زیادی است. از جمله اینکه خلاقیت را کاهش می‌دهد.
یک تحقیق میدانی نشان می‌دهد که همه پدر و مادرها می‌خواهند که فرزندشان به دانشگاه برود. این سطح توقع استرس زا است و یک تحقیق دیگر نشان می‌دهد که یک‌پنجم دانش‌آموزان دبیرستان وسوسه شده‌اند که خودکشی کنند! و در سال 2009 دویست و دو نفرشان این کار را کردند. نرخ خودکشی در میان جوانان 15 الی 24ساله کره جنوبی (15 نفر از هر صدهزار نفر) خیلی بالا است و حتی نسبت به آمریکا (10 نفر)، چین (7 نفر) و انگلستان (5نفر) بیشتر است. و تعداد زیادی از جوانان کره‌ای نیز در فکر مهاجرت هستند.
هرچه که تعداد بیشتری از دانش‌آموزان وارد دانشگاه می‌شوند میزان خروجی و تولیدات علمی تحصیلات تکمیلی کمتر می‌شود؛ چون پدر و مادرها می‌خواهند که فرزندان به دانشگاه بروند آنها چنین می‌کنند، اما خروجی و تولید هدف آنها نیست. از سال 1995 تا 2009 تعداد کره‌ای هایی که وارد دانشگاه می‌شده‌اند 30 درصد افزایش پیدا کرده و اکنون 71 درصد کره‌ای‌ها وارد دانشگاه می‌شوند که در میان کشورهای پیشرفته نیز بی‌نظیر است.
جمع‌بندی
در مجموع گرچه کره جنوبی تا کنون پیشرفت خوبی داشته است، اما الان که به گروه کشورهای توسعه یافته پیوسته است بیش از این نمی‌تواند با کپی کردن تکنولوژی سرعت رشد بالاتری نسبت به سایر کشورهای پیشرفته داشته باشد و همچنین کره جنوبی نمی‌تواند با سیستم آموزشی فعلی اش خلاقیت دانش‌آموزان را افزون کند زیرا در این سیستم پراسترس که حفظ کردن دروس نسبت به فکر کردن درباره آنها ارجحیت دارد خلاقیت مجالی برای بروز نمی‌یابد. در شرایط فعلی مردم کره فقط یک فرصت دارند تا زندگی خود را رقم بزنند و با این وضع، نخواهند توانست همه پتانسیل‌های بالقوه‌شان را به فعلیت برسانند. پس برای آنکه کره بتواند «سرزمین شگفت‌انگیز» باقی بماند باید راه و رسم آموزشی خود را عوض کند.