بررسی اطلاعات مربوط به تسهیلات اعطایی بانکهای کشور به کارمندان، مدیران و اعضای هیات مدیره خودشان نشان میدهد از مجموع 29 بانک و موسسه اعتباری که اطلاعاتشان را به بانک مرکزی اعلام کرده اند، حجم کل تسهیلات به 91 تریلیون و 598 میلیارد و 376 میلیون و 900 هزار تومان میرسد. سال گذشته، حجم کل تسهیلات بانکها و موسسات اعتباری به کارمندان خود به ۱۶۴ هزار و ۲۶۳ میلیارد تومان رسیده بود.
در روزهای گذشته، ارقام متعددی درباره میزان وام دهی بانکها به کارمندان خود منتشر شد و انتشار آنها، اعتراض کارکنان اصناف مختلف را به همراه داشت. آنها این میزان وام دهی را در شرایطی که ارائه تسهیلات به صنایع ، بخش های تولید و همچنین دیگر اقشار مردم بسیار محدود و در مواردی غیرممکن شده است، غیرمنصفانه و تبعیض آمیز عنوان کردند. در عین حال، برخی از رسانه های دولتی و نزدیک به بانکها نیز ضمن برشمردن برخی دشواری های کار در بانکها، این وام دهی ها را از حقوق عادی و طبیعی کارمندان بانکها برشمردند.
انتشار این اطلاعات، بانک مرکزی را بر آن داشت که با تاخیری سه ماهه نسبت به سال گذشته، اطلاعات رسمی مربوط به وام دهی بانکها به کارکنان خود را منتشر کند. بررسی اطلاعات مربوط به تسهیلات اعطایی بانکهای کشور به کارمندان، مدیران و اعضای هیات مدیره خودشان نشان میدهد از مجموع 29 بانک و موسسه اعتباری که اطلاعاتشان را به بانک مرکزی اعلام کرده اند، حجم کل تسهیلات به 91 تریلیون و 598 میلیارد و 376 میلیون و 900 هزار تومان میرسد.
بانک مرکزی، در اجرای قانون بودجه سال 1403 ، گزارش مجموع مبالغ پرداخت شده (اصل وام به همراه سود) بانکها و موسسات اعتباری به کارکنان، مدیران و اعضای هیئت مدیره آنان در سال ۱۴۰۲ را به صورت تفکیکی منتشر کرد.
همچنین بانک مرکزی اعلام کرده است بررسیها نشان میدهد باتوجه به ابلاغ دستورالعمل و آییننامه بانک مرکزی در این خصوص، تسهیلات مزبور روند کنترل شدهای دارد.
سال گذشته، حجم کل تسهیلات بانکها و موسسات اعتباری به کارمندان خود به ۱۶۴ هزار و ۲۶۳ میلیارد تومان رسیده بود که در این میان بانک سپه با اعطای تسهیلات ۳۰ هزار و ۸۵۳ میلیارد تومانی در رتبه نخست، بانک ملی با مجموع تسهیلات ۲۴ هزار و ۹۱۱ میلیارد تومانی در رتبه دوم و بانک صادرات با ۱۷ هزار و ۱۴۳ میلیارد تومان تسهیلات کارمندی در رتبه سوم قرار داشتند.
این ارقام در سال 1402، در حالی کاهش یافته اند که زیان دهی بانکها، همچنان بر ابعاد تورم در کشور می افزایند. بخش عمده زیان انباشته نظام بانکی کشور مربوط به عملکرد هفت بانک آینده، سرمایه، ایران زمین، دی، شهر، پارسیان و ملل است که مجموع زیان انباشته آنها به ۴۶۳ هزار میلیارد تومان میرسد. براساس گزارش صورتهای مالی تلفیقی منتهی به پایان اسفند ماه سال 1402 در سایت کدال، بانک آینده به تنهایی با 301 هزار میلیارد تومان زیان انباشته، بیشترین سهم را در این بحران دارد. این ارقام نشاندهنده وضعیت بحران در سیستم بانکی کشور است.
بر طبق گزارش صورتهای مالی تلفیقی منتهی به پایان اسفند ماه سال 1402 در سایت کدال، پس از بانک آینده، بانک سرمایه با حدود 54 هزار میلیارد تومان ، بانک ایران زمین با حدود 52 هزار میلیارد تومان، بانک دی معادل 26.5 هزار میلیارد تومان، بانک شهر بالغ بر 14.5 هزار میلیارد تومان، موسسه اعتباری ملل با 12 هزار میلیارد تومان و بانک پارسیان با 3 هزار میلیارد تومان در رتبههای بعدی زیاندهترین بانکهای ایران قرار میگیرند. نمودار زیر بانکهای دارای زیان انباشته در پایان سال 1402 را براساس گزارش سایت کدال نشان میدهد.
ورشکستگی نظام بانکداری ایران در حالی است که کشورمان از نظر سرانه تعداد شعب بانک تجاری هم در رتبه 23 جهان قرار دارد و به ازای هر 100هزار نفر جمعیت، 31 شعبه بانک تجاری در کشور در حال فعالیت است. بانک مرکزی در گزارش سال 1402، عنوان کرده است که روند زیان دهی بانکهای ورشکسته و وام دهی بانکها به کارکنانشان در حال کنترل است.
در روزهای گذشته عبدالناصر همتی در مراسم معارفه خودش به عنوان وزیر اقتصاد، گفته بود، ناترازی بانکها غیرقابل تصور است، تا به حال چنین حالتی را در سیستم بانکی ندیدهایم و باید به صورت جدی برای آن چارهاندیشی شود.
بانک مرکزی، این دو جدول را با عنوان تسهیلات پرداختی به کارکنان، مدیران و اعضای هیات مدیره بانکها در سال 1402 منتشر کرده که در یک جدول نام موسسه اعتباری نور نیز گنجانده شده است. از آنجا که این موسسه، بهمن سال گذشته منحل شد، بانک مرکزی، جمع بندی نهایی تسهیلات پرداختی را در جدولی بدون گنجاندن نام موسسه اعتباری نور ارائه کرده است.
در این گزارش، آمار مجموع تسهیلات پرداخت شده، به معنای اصل وام به همراه سود، که به کارکنان، مدیران، اعضای هیات مدیره بانکها و موسسات اعتباری تعلق گرفته نیز بدین شرح اعلام شده است:
گفتنی است؛ براساس کتاب «نگاهی به عملکرد شرکتهای دولتی» که توسط دفتر امور شرکتهای دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه شده، بانک ملی در سال 1401، بالغ بر 27178 نفر کارمند رسمی، پیمانی و قراردادی داشته است، با درنظر گرفتن میزان تسهیلاتی که پرداخت شده است، به طور میانگین، هر کدام از کارکنان بانک ملی در سال 1402، رقمی بالغ بر 333 میلیون و 944 هزار تومان وام دریافت کرده اند.
همچنین در این کتاب، تعداد کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی بانک کشاورزی، 14723 نفر اعلام شده که بر این اساس، همه این کارمندان در سال گذشته، 354 میلیون و 958 هزار تومان تسهیلات داشته اند. این رقم برای کارکنان بانک مسکن، که تعداد 11608 نفر اعلام شده اند، 327 میلیون و 813 هزار تومان بوده است.
پست بانک نیز به عنوان بانکی دولتی، با 2768 نفر، میانگین پرداخت بیشتری ثبت کرده و به هر کدام از کارکنان خود 425 میلیون و 884 هزار تومان تسهیلات داده است. بانک صنعت و معدن نیز به 1130 نفر کارکنان ثبت شده خود، به طور میانگین 368 میلیون و 449 هزار تومان وام پرداخت کرده است.