آخرین هفته بازار در دولت سیزدهم
هفتهای که سپری شد، آخرین هفته معاملاتی کامل در دوران دولت سیزدهم بود و چند صباحی دیگر، سوت آغاز فعالیت رسمی دولت چهاردهم نواخته خواهد شد و در این اثنا، اوضاع و احوال نابسامان بازار سهام، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و معضلات دولت چهاردهم است که باید توسط تیم اقتصادی دولت جدید مورد واکاوی قرارگرفته و سپس برای آن نسخه بهبود تجویز شود. دولت مسعود پزشکیان، بازار سرمایه‌ای را تحویل خواهد گرفت که در برهه کنونی، گرفتار طیف متنوعی از ریسک‌ها و مشکلات است. با وجود اینکه پیش‌بینی می‌شد با پیروزی مسعود پزشکیان در جریان انتخابات ریاستجمهوری میانه تیرماه، اوضاع و احوال بازار سهام به لحاظ آمار معاملاتی (مثل ارزش معاملات، جریان ورود پول و سرانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خرید) با تغییر قابل‌توجهی همراه شود، اما این مهم رنگ واقعیت به خود نگرفت و بازار فقط در دو روز ابتدایی پس از مشخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن نتیجه انتخابات ریاستجمهوری با اقبال عمومی همراه شد و پس از آن وضعیت تقاضا در بازار به‌‌‌‌‌‌شکل سابق برگشت. گفتنی است که بازار سهام در دو روز ابتدایی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاستجمهوری با رشد 5.98درصدی شاخص‌کل بورس همراه شد.
کاهش شکاف نیما و آزاد
در هفتهای که گذشت، دلار در بازار آزاد، میانگین 58هزار و 100تومانی را بهثبت رساند و دلار نیما نیز میانگین هفتهای 43هزار و 900تومانی را بهثبت رساند. به‌این‌ترتیب اختلاف این دو نرخ که همواره محل انتقاد فعالان بازار سهام بوده‌است، به کمترین میزان خود در هفته‌های اخیر رسیدهاست. گفتنی است که در حال‌حاضر اختلاف این دو نرخ، 32درصد است که کمترین شکاف 6 هفته اخیر به‌شمار می‌رود. دلار نیما در معاملات روز پنج‌شنبه وارد کانال 44هزار‌تومان شد، نرخ مذکور سقف تاریخی دلار نیمایی محسوب می‌شود. بورس تهران در هفته‌های اخیر به‌طور کامل به این آیتم مثبت بی‌تفاوت بوده‌است و به‌نظر می‌رسد که اگر پارامترهای منفی پیرامون بازار حذف یا کمرنگ‌‌‌‌‌‌تر شوند، اثر مثبت این موضوع در جریان معاملات بیش از پیش پدیدار خواهد شد.
خروج ادامه‌دار پول
روند خروج پول از تالار شیشه‌ای در هفته گذشته نیز ادامه‌دار بود و 619میلیارد‌تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. در 6 هفته معاملاتی اخیر، 4هزار و 858میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شده‌است. عدم‌ترسیم چشم‌‌‌‌‌‌انداز روشن فراروی سهام در اذهان بسیاری از سرمایه‌گذاران، این گروه از بازیگران بازار سهام را مجاب‌کرده تا عطای بازار سهام را به لقای آن ببخشند و مسیر خروج از تالار شیشه‌ای را در پیش بگیرند.
عملکرد ضعیف بهار، گریبان‌گیر بازار
با گذشت یک ماه از تابستان، صورت‌های مالی سه‌‌‌‌‌‌ماهه نخست سالجاری اکثر شرکت‌ها در کدال منتشرشده و بررسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آنها حاوی نکات قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران است. نگاهی به عملکرد شرکت‌ها در بهار سالجاری نشان می‌دهد که در اکثر صنایع، اوضاع طبق پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها پیش‌‌‌‌‌‌نرفته و عملکرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ضعیفی بهثبت رسیدهاست. در کنار سایر ریسک‌های حاکم بر بازار سهام، عملکرد دور از انتظاری که در بهار امسال بهثبت رسیده نیز سبب شده تا بازار این چنین گرفتار رکود شده و در مدار نزولی قرار بگیرد. بررسی حاشیه سود فصلی کل بازار سهام نشان می‌دهد در بهار سالجاری، این نسبت به 14درصد رسیدهاست که از پاییز سال1401 بی‌سابقه است. می‌توان گفت در کنار همه خطراتی که در این مدت بازار را احاطه کرده‌بود، مساعدنبودن اوضاع بنیادی شرکت‌ها نیز بازار را از سمت و سویی دیگر در تنگنا قرارداده است. قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب نرخ‌ها، دستکاری هزینه خوراک و انرژی، قطعی گاز در زمستان و قطعی برق در تابستان و سیاست‌های ضد‌‌‌‌‌‌تولید از جمله عواملی بوده که سبب‌‌‌‌‌‌شده تا حاشیه سودهای بازار در معرض تهدید قرار بگیرد و با افت همراه شود.
برای مثال بررسی ها نشان می‌دهد؛ در گروه فلزات اساسی، شرکت فولاد خوزستان که در بهار1402 حاشیه سود 36درصدی را به ثبت رسانده بود، در بهار سالجاری حاشیه سود 23درصدی داشته‌است. دلیل افت قابل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توجه حاشیه سود در این شرکت عمدتا به‌خاطر افزایش هزینه‌های سربار بوده است. در بهار سالجاری در این شرکت، هزینه‌های سربار 64درصد افزایش داشته که این موضوع شامل 130درصد افزایش در هزینه انرژی، رشد 40درصدی حقوق و دستمزد و رشد 57درصدی هزینه حمل بوده‌است. در شرکت‌های پتروشیمی، با نرخ‌های جدید یوتیلیتی و کاهش اسپردها در بهار امسال برخی شرکت‌ها با افت سودآوری همراه بوده‌اند.
