سیدمحمدرضا اعلمی

کارشناس بازار سرمایه

شاخص کل بورس اوراق بهادار به مثابه نبض انسان می‌ماند. همانگونه که اگر نبض انسان درست و دقیق عمل کند، نشان‌دهنده‌ی سلامت جسم آدمی است، نحوه‌ عملکرد شاخص کل نیز بیانگر وضعیت قوت یا ضعف بازار بورس است. از طرفی می‌توان همین نسبت را برای بورس و اقتصاد کشور در نظر گرفت که نحوه‌ عملکرد بازار سرمایه نشان‌دهنده‌ وضعیت کلی اقتصاد کشور است. سقوط بازار بورس تهران در مردادماه ۱۳۹۹ و خروج پول برخی حقوقی‌ها و گیر افتادن برخی از حقیقی‌ها سبب نوعی رخوت در کلیت بازار شد؛ رخوتی که هم‌اکنون دامن‌گیر بازار بورس است و خود را در کمی میزان حجم معاملات نشان می‌دهد.

بازار سرمایه را می‌توان از دو منظر و دیدگاه مورد بررسی قرار داد؛ یکی از منظر ریسک‌های سیستماتیک موجود و تحلیل اقتصاد کلان و نگاه تکنیکالی به بازار بورس و دیگری از منظر شناخت رفتار سرمایه‌گذاران و تحلیل و بررسی روانشناختی کنش‌ها و واکنش‌های آنها که به صورت تکی و رفتار توده‌ای است، پرداخت.

پس از سقوط بازار بورس در تاریخ مذکور که رکورد سقوط بازار در ۵۳ سال گذشته را شکست، تازه‌واردان به این عرصه را با واقعیتی مواجه کرد که همچون فیلم بازی مرکب در دام شکست تلخ بازارهای نوین افتادند. دامی که خود به جهت طمع به‌دست آوردن سودهای یک‌شبه و بدون شناخت قواعد بازی، وارد آن شده بودند که منجر به زیان‌های سنگین و ناراحت‌کننده برای آنها شد. این اتفاق برخی از تازه‌واردان را سرخورده کرده و عطای بازار بورس را به لقایش بخشیدند و البته برخی را متوجه کرد که با داشتن دانش و فراگیری قواعد درست سرمایه‌گذاری، می‌توان در بازار بورس سودآور بود. بازار بورس بهترین و مناسب‌ترین مکان برای سرمایه‌گذاری است، چراکه سرمایه‌گذاری در آن هم سبب حمایت از تولید و اقتصاد کشور شده و هم می‌تواند منافع و سود شخصی سرمایه‌گذاران را تامین کند.

برای رقم خوردن این مهم و داشتن یک اقتصاد پویا باید با یک نگاه کلی و درست در جهت تقویت بازار سرمایه، گام برداریم؛ بازاری که به‌رغم اتفاقات ناگوار پیش‌آمده، دارای ساختارها و ریزساختارهای نسبتا مناسب و شرکت‌های دارای پتانسیل رشد است. بررسی تکنیکالی شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران نشان می‌دهد که این شاخص در روز شنبه مورخ ۰۷/۰۳/۱۴۰۱ نتوانست از حدود یک میلیون و 600هزار واحد بالاتر برود و این در حالی است که از تاریخ بیان‌شده تا به امروز، یک روند نزولی را در پیش گرفته است. دو روز کاری آخر هفته گذشته سبزپوش شدن شاخص کل را شاهد بودیم که شاید سیگنال مثبت بازار به کمتر شدن ریسک‌هایی همچون ریسک مسائل سیاسی – اجتماعی پیش‌آمده در روزهای گذشته باشد؛ ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیکی که سبب تضعیف بازار شده‌اند. در واقع ریسک سیستماتیک ریسکی است که به کلیت بازار یا یک صنعت اعمال می‌شود و ریسک غیرسیستماتیک متوجه یک شرکت است.

دولت با کم کردن ریسک‌های سیستماتیکی مانند نرخ بهره بین بانکی که سبب تضعیف بازار شده است، سبب ورود پول به بازار سرمایه شد تا با افزایش میزان حجم معاملات و رونق گرفتن آن و ایجاد حس امید به لحاظ روان‌شناختی برای سرمایه‌گذاران سبب پویایی بازار شده تا بنگاه‌های اقتصادی حاضر در بازار سرمایه بتوانند برای نیل به اهداف خود از مزایای حضورشان در این عرصه بهره ببرند و بعضا برخی شرکت‌ها به لحاظ عدم مدیریت درست در زمان رونق بازار و همچنین پس از آن در مواجهه با مشکلات پیش آمده و ریسک‌های پیش رو دچار آسیب شده‌اند. بعضی از شرکت‌های تولیدی در تامین مالی خود ممکن است دچار مشکل شده باشند و برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری جهت تغییر پرتفوی خود گویی دارند دست به یک بازی رولت روسی می‌زنند که هر گونه تغییر در سبد سهامی‌شان در این بازار ضعیف ممکن است آثار جبران‌ناپذیری برای ایشان در برداشته باشد.

با توجه به از بین رفتن ریسک سیستماتیک مذکور و همچنین ارزنده بودن بسیاری از شرکت‌‌ها و بنگاه‌های اقتصادی حاضر در بازار بورس و اوراق بهادار و اخبار مثبت مبنی بر پیشنهادات رئیس سازمان بورس در جهت حمایت از بازار سرمایه، توقع سبزپوش شدن شاخص کل را در هفته پیش رو داریم. ولی این به معنای مثبت شدن روند کلی شاخص نیست. شناخت جهت بازار (Market Direction) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای باید علاوه‌بر داشتن توان تحلیل بنیادی و تکنیکال و مسلط بودن به علم پرایس اکشن، بتواند رفتار و جهت شاخص کل و دیگر شاخص‌ها را تحلیل کند تا بتواند به سود برسد. آموزش درست سرمایه‌گذاری به سهامداران خرد و کمک به مدیران برای داشتن یک بنگاه اقتصادی موفق، توسط کارشناسان بازار سرمایه، می‌تواند در جهت تولید ملی، استقلال و اقتدار اقتصادی کشور کمک شایانی کند.

منبع: روزنامه هم‌میهن